S 1 Bir sistemin kaç temel özelliği vardır? İŞLETME
C 1. • Bir Amacı Olmak: • Birbirleri ile Etkileşimde Bulunan Parçalardan Oluşmak:
S 2. Sistemi, birbirleriyle etkileşimli kaç bileşenden oluşur?
C
2• Girdi, sisteme
giren ve işlenecek tüm unsurlara verilen addır. Örneğin, hammaddeler, enerji,
veri ve insan çabası birer girdidir. • Süreç, girdiyi çıktıya çeviren dönüşüm işlemlerine verilen addır. Bir
üretim süreci, nefes alım süreci veya matematiksel hesaplama buna verilebilecek
örneklerdir. • Çıktı, dönüşüm
işlemi ile üretilmiş yeni verilerin gidecekleri son noktaya taşınmalarını
içerir. Örneğin, bitmiş ürünler, insan hizmetleri ve bilgi yönetimi birer çıktıdır.
• Geri bildirim, bir sistemin performansı hakkındaki verilerdir. Örneğin, satış
performansları hakkındaki veriler satıştan sorumlu müdür için bir geri
bildirimdir. • Kontrol, geri
bildirimi takip ederek ve değerlendirerek sistemin amacına uyacak şekilde hareket edip etmediğini
belirlemeyi kapsar.
S 3. İşletmelerin genel fonksiyonu, temel fonksiyonları
ve yardımcı fonksiyonları nelerdir?
C
3. işletmelerin genel fonksiyonu yönetim; temel
fonksiyonları üretim ve pazarlama;
yardımcı fonksiyonları finans, insan kaynakları yönetimi,
muhasebe,
halkla ilişkiler, ar-ge ve inovasyondur.
S 4. Yönetim,nedir? Fonksiyonları nelerdir?
C
4. Organizasyon kaynaklarının etkin ve yeterli biçimde planlanması,
örgütlenmesi, yöneltilmesi ve denetlenmesi yoluyla organizasyon amaçlarına erişilmesini
sağlayan bir süreçtir. Planlama, örgütleme,
yönlendirme ve kontrol .
S 5. Yönetici kime denir?
C5.
Örgütsel kaynakları, örgütsel amaçları başarmak için iş birliği ve uyum
içerisinde kullanan kişidir. Yönetim gurusu Drucker yöneticiyi “bilginin
uygulanmasından ve performansından sorumlu kişi” olarak ifade etmektedir.
S6. İşletmelerde genel olarak YÖNETİCİLER
KAÇA AYRILIR?
C6. Günlük faaliyetlerin yürütülmesinden alt düzey yöneticiler, tepe yönetimince belirlenen amaçlara yönelik uygulamaların
gerçekleştirilmesinden orta düzey yöneticiler, işletmenin bütününden ve geleceğinden sorumlu yöneticiler ise
üst düzey yöneticilerdir.
S 7. Yönetim kademeleri itibariyle yöneticiler
kaç tür yeteneğe sahiptir?
C
7. Teknik
yetenek= uzmanlaşmış bilgiyi, deneyimi ve özel araç
ve teknikleri kullanmayı gerektiren yetenektir.
Beşerî yetenek= Yöneticiler hem iç çevrede çalışanlarla hem de dış çevrede
bulunan insanlarla iletişim kurmak ve kuvvetlendirmek zorundadırlar. Kavramsal yetenek= işletmeyi bir bütün olarak görebilme, faaliyetler arasında
koordinasyon sağlayabilme yeteneği ise kavramsal yetenektir.
S
8. Üretim fonksiyonu, nedir?
C 8. insanların ihtiyaçlarını
karşılamak üzere üretim faktörlerinin;
doğa, sermaye, emek,
girişimcinin uygun ortamda bir araya getirilerek ürün ve hizmetlerin meydana
getirilmesi olayıdır.
S 9. işletmelerde üretim faaliyetleri veya işlevleri
arasında sayılabilecek, üretim ile ilgili kişilerin görev ve sorumluluğunda
olan başlıca konu ve faaliyetler nelerdir?
C
9. • Üretim Sistem ve Stratejisini Düzenleme: işletmeler üretimlerini gerçekleştirirken çeşitli üretim
sistemlerini kullanırlar • Üretim Planlama: üretilecek ürün ya da hizmet için gerekli olacak tüm üretim öğelerinin
önceden düzenlenmesidir • Ürün ve Hizmet Tasarımı:
Bu faaliyet, üretim sürecinin başlangıç
noktasıdır. • Üretim Sürecini Planlama: Ürün ve hizmet tasarımından sonraki süreç olup, kabul edilen bir
tasarıma dayalı bir çıktının nasıl hangi yöntemlerle, ne zaman üretileceğine
ilişkin bir faaliyettir. • Kalite Kontrol: Müşteri beklenti ve ihtiyaçlarına yönelik belirlenen özellikler
ve kalite standartları doğrultusunda ürün ve hizmetlerin üretilmesi yönündeki
çabalardır. • Yer Seçimi: işletmeler üretim yapacakları yeri seçerken bir takım unsurları
dikkate almak zorundadırlar. Pazara, ham maddeye veya tedarikçilere yakınlık,
üretimle ilgili girdilere ve altyapılara yakınlık, sermaye gereksinimleri,
tesis türü ve katlanılacak maliyetler işletmelerin uygun yer seçerken dikkate
alması
gereken faktörler arasındadır. • iş yeri
Düzenleme: Üretim sürecinde ürün ya da hizmetlerin
mümkün olduğunca verimli üretilmesi için, yararlanılacak veya kullanılacak işyerinin
fiziksel olarak hazırlanması ve düzenlenmesi gerekir. • Tedarik Zinciri Yönetimi: Tedarik,
işletmenin üretimini ve devamlılığını sürdürebilmesi için gerekli olan her şeyin
(ham madde, makine ve teçhizat, finansal kaynak, insan kaynakları vb.)
istenilen zamanda, istenilen miktarda, istenilen kalitede işletmede
bulundurulması faaliyetlerini kapsar. Stok
Yönetimi: işletmelerin sürekli veya herhangi bir anda
meydana gelen talebi zamanında ve en ekonomik bir şekilde ve üretim
faaliyetlerini aksatmadan karşılayacak düzeyde olması şarttır.
S 10. Bir tedarik zinciri nedir?
C 10. ürünlerin, tedarikçiler,
üreticiler, toptancılar, dağıtımcılar,
perakendeciler ve
nihai olarak tüketiciler arasındaki hareketi
sağlayan ilişkiler ve
bağlantılar
bütünüdür.
S 11.Pazarlama nedir?
C
11. Dar anlamda pazarlama ürün ve hizmetlerin
üreticisinden tüketiciye ulaştırılmasını
temin eden dağıtım
yönünü ifade ederken
geniş anlamda pazarlama
kavramı ise tüketici
ve toplumun tepki, istek ve arzularını ve ihtiyaçlarını takip ve tespit ederek
yatırım ve üretim faaliyetlerinin
yönlendirilmesi olayını ifade
eder.
S
12. Paydaş, nedir?
C 12.Örgütün amaçları, politikaları, uygulamaları, kararları ve
faaliyetlerinden etkilenen veya bu faaliyet ve kararları etkileyebilen birey
veya gruplara verilen addır. Hissedarlar, çalışanlar, yöneticiler, müşteriler,
tedarikçiler, hükümet, rakipler, sivil toplum kuruluşları örnek olarak
verilebilir.
S
13. Pazarlama araştırması, nedir?
C 13. ilgili yöneticilerin pazar ve tüketiciler hakkında
sürekli olarakihtiyaç duyduğu bilgileri sistematik bir şekilde toplamasına ve
analiz etmesine denir.
S 14. Pazarlama karmasınedir?
C
14.Seçilen hedef pazardaki tüketicilerin istek ve ihtiyaçları doğrultusunda
müftleri tatmini sağlamak amacıyla işletmenin kontrolünde olan bileşenlerden
meydana gelen bir karmadır. Bu bileşenler; ürün, dağıtım,
tutundurma ve fiyattır.
S 15. Pazarlama karmasında yer alan bileşenler nelerdir?
C15.Ürün, toplumun istek ve
ihtiyaçlarını karşılamak üzere pazara arz edilen mal veya hizmetlerdir. Dağıtım, tüketicilerin
istediği ürünlerin istediği miktarda ve istediği yerde bulunması için verilmesi
gereken kararlardır. Tutundurma, ürün veya işletme ile ilgili bilgilerin pazara ve tüketicilere
iletilmesi ve onların satın almaya teşvik edilmesi ile ilgili faaliyetlerdir. Fiyat, bir ürün için
belirlenen bedeldir.
S
16. Finansman fonksiyonu, nedir?
C 16. işletmenin ihtiyaç duyduğu fonların
en uygun koşularda sağlanması
ve bu fonların en
etkin bir biçimde kullanılması
ile ilgili faaliyetler
olarak tanımlanabilir.
S 17. Finansal analiz;nedir?
C
17 Bir işletmenin maliyet durumunu, faaliyet sonuçlarını ve finansal yönden
gelişmesini değerlendirebilmek,
gelişme
yönlerini saptayabilmek ve o işletme ile ilgili geleceğe dönük tahminlerde
bulunabilmek için mali tablolarda yer alan kalemler arasındaki ilişkilerin ve
bunların zaman içinde göstermiş oldukları eğilimlerin incelenmesidir.
S 18. Finansal planlama,nedir?Verdiigi
kararlar nelerdir?
C
18. İşletmenin daha önceden belirlenmiş amaçlarını gerçekleştirebilmek için
nerelere yatırım yapacağını ve yapılacak yatırım alanlarını nasıl finanse edeceğini
planlaması sürecidir. • işletmenin hangi tür varlıklara ne miktarda yatırım
yapması gerektiği (yatırım kararı) • işletmenin varlık yatırımlarında kullanacağı
kaynakları/fonları nereden ve nasıl temin edeceği (finansman kararı)
S
19. insan kaynakları fonksiyonu, nedir?
C 19. Nitelikli çalışanların doğru zamanda işletmeye seçilmesi, yerleştirilmesi,
eğitimi, ödüllendirilmesi ve değerlendirilmesi konularında yürütülen prosedür
ve uygulamalardır.
S 20. insan kaynakları planlaması,nedir?
C 20. işletmenin önceden
koyulan hedeşerine ulaşması için gereken, doğru niteliklere sahip, doğru sayıda
çalışanın, doğru zaman ve doğru yerde istihdamının sağlanması ile ilgili amaç,
hedef ve faaliyetlerin belirlenmesi sürecidir.
S
21. iş tanımı,nedir?
C 21
iş gerekleri, iş değerlemesi, iş analizi
bilgilerinden türetilen bilgilerdir.
S 22. iş değerlemesi,nedir?
C 22. iş analizi
bilgilerinden türetilen, işletmedeki her işin göreceli değerini belirleyen bir
çalışmadır.
S
23. Muhasebe,nedir?
C 23.işletme faaliyetleri hakkında parasal bilgilerin rakamsal
olarak belirlenmesi, kaydedilmesi, özetlenmesi, değerlendirilmesi ve ilgili
paydaşlara
aktarılması sürecidir.
S 24. Muhasebe;görevleri
nelerdir?
C 24. işlemleri kaydetme, sınışandırma, özetleme,
raporlama ve yorumlama faaliyetlerini yerine getirmektedir.
S 25.
Halkla ilişkiler,nedir?
C 25.“Bir kuruluş ile hedef kitlesi arasında iyi niyet ve karşılıklı
anlayışa dayalı ilişkileri sürdürmeye yönelik, önceden planlanmış çabalardır.
S 26. Halkla ilişkiler Sürecinin Aşamaları nelerdir?
C 26. Araştırma Hedef
kitle olarak alınacak kesimin özellikleri, eğilimleri, düşünceleri, toplumsal
ve kültürel yapıları araştırılır.
Planlama Yakın ve uzak gelecekte halkla ilişkiler
konusunda ne yapılmak isteniyor? Nasıl ve ne zaman yapılmalı? Hangi hedef kitleye dönük kampanya kimler
tarafından yapılmalı? Sorularının cevapları planlama aşamasında bulunur. Uygulama belirlenen
mesajlar, kararlaştırılan araç ve yöntemlerle, belirlenen hedef kitleye ulaşılır. Planlama aşamasında
gözden kaçan eksikler ve hatalar var ise düzeltici tedbirlerin alındığı aşamadır. Değerlendirme Gerek
uygulama sürerken gerekse kampanya bitiminden sonra elde edilen sonuçlardan
kazanılan deneyimler değerlendirilir ve gelecekte yapılacak kampanyalarda bu deneyimlerden yararlanılır.
S 27.
Halkla ilişkilerde Kullanılan Araçlar nelerdir?
C 27. • Yazılı araçlar: işletme gazeteleri,
dergiler, broşürler, el kitapları, afiş, ilan tahtası ve basın bültenleri vb. •
Sözlü araçlar: Yüz yüze görüşmeler, telefon görüşmeleri, toplantılar, konferans
ve seminerler • Görsel-işitsel araçlar: Radyo ve televizyon, film ve
videobantlar, sergi ve fuarlar, festival ve yarışmalar, açılış, yıldönümü, ağırlama
törenleri, sponsorluk
etkinlikleri
vb.
S 28. Ar-ge; nedir?
C 28.işletmelerde yeni ürün ve üretim süreçlerinin ortaya çıkarılmasına
yönelik sistemli ve yaratıcı çalışmalardır.
S 29. Araştırma ve geliştirme faaliyetleri
nelerdir?
C
29.Nitelik ve kapsam açısından temel araştırma, uygulamalı araştırma ve geliştirme
olmak üzere üç türe ayrılır
S1. Girişimci, nedir?
işletme(5)
C
1.Kâr elde etmek için üretim faktörlerini bir araya getirip, verimli bir
biçimde kullanan kişidir.
S 2. Girişimciyi işletme kurmaya iten nedenler nelerdir?
C
2. • Toplumsal saygınlık ve sosyal statü elde etmek, • Kendi işinin patronu
olmak,
•
Tüketicilerin ihtiyaçlarına cevap vermek, • Daha fazla gelir elde etmek, •
Miras bırakmak,
•
Başka fırsat ve iş olanaklarının bulunmaması, • Bir fikri ya da düşünceyi kendi
işini kurarak gerçekleştirme arzusu.
S 2. Yeni bir işletmenin kuruluş
sürecindeki aşamaları nelerdir?
C2.
Yatırım düşüncesidir. Girişimci, yatırım düşüncesine sahip olduktan sonra uygun yatırım alanını
(sektör) ve faaliyet konusunu belirleyecektir. Uygun yatırım alanının
belirlenmesi; ülkenin ekonomik sistemi, sektörün durumu, pazar yapısı, rekabet
durumu, ithalat ve ihracat olanakları, teknoloji, dogal kaynaklar ve yasalar
gibi unsurlardan etkilenmektedir. Bu yüzden girişimci, belirtilen alanlarda bir
ön araştırma yaparak yatırım projesinin verimliligi hakkında bilgi sahibi olmak
durumundadır.
S3. Yatırım düşüncesi, nedir?
C
3. Girişimcinin elinde bulundurdugu ekonomik degerleri ürün ve/veya hizmete
dönüştürerek, gelir getiren bir işletme kurma düşüncesidir.
S
4. Yapılabilirlik Araştırması
(Fizibilite Etüdü), nedir?
C
4yatırım
kararı alınmadan önce, kurulması düşünülen
işletmeyle ilgili ekonomik, teknik, finansal, yasal ve örgütsel bilgilerin
toplanarak, sistemli bir biçimde sunulması sürecidir.
S 5. Yapılabilirlik araştırması hangi sorulara
yanıt bulmaktadır?
C
5• Üretilecek ürün/hizmetlere talep var mıdır? • Düşünülen işin yapılması
teknik olarak mümkün müdür?
•
Maliyetlerin üzerinde, tatmin edici bir gelir elde edilebilecek midir? •
Yasalar bu yatırımın yapılmasına izin vermekte midir? • Söz konusu yatırımı
organize edebilecek yetenek ve kapasitede iş gücünü bulmak mümkün müdür?
S 6. Ekonomik araştırma, kurulması düşünülen
işletmenin ekonomik açıdan verimli ve kârlı olup-olmadıgının belirlenmesi
yönündeki hangi çalışmaları yapılır?
C
6. • Talep tahmini ve pazar araştırması, • işletme kapasitesinin belirlenmesi,
• Tahmini gelirlerin belirlenmesi biçiminde sıralanabilir. • Kuruluş yerinin
seçimi,
S 7. Talep Tahmini, nedir? C 7.Ürünün hedef pazara nüfuz etme gücünün belirlenmesidir.
S 8. Pazar Araştırması, nedir?
C
8.Bir Pazar ya da pazarın herhangi bir bölümündeki tehdit ve fırsatların
belirlenmesine olanak saglar.
S 9. Pazar araştırması sürecinde hangi konulara
dikkat edilir?
C
9. • Üretilmesi düşünülen ürün ya da hizmetin arz edilecegi hedef pazarın tanı
mlanması, • Üretilecek ürün/hizmete karşı, şu an ve gelecekte oluşabilecek toplam
talep miktarının belirlenmesi, • Rakiplerin toplam talebi karşılama oranları ve
kapasitelerinin belirlenmesi, • Üretilecek ürünün pazardaki fiyat düzeyinin
belirlenmesi (satış gelirlerinin tahmin edilmesine olanak saglar), • Hedef
pazardaki tüketici özelliklerinin belirlenmesi (Hedef pazarı oluşturan
tüketicilerin üretilecek ürüne karşı talep düzeyleri, gelir durumları,
cinsiyetleri, egitim düzeyleri, yaşları, meslek durumları, dil ve inançları
vb.), • Hedef pazardaki ikame ürünler ve rakiplerin güçlü ve zayıf yönlerinin
belirlenmesi, • Çalışılacak sektörde devlet teşviklerinin durumu ve yasal
düzenlemelerin incelenmesi (yatırımlara saglanan devlet teşvikleri, KOBi’lere
saglanan devlet destekleri, tarım ve hayvancılık alanında teşvikler, ihracatta
devlet yardımları vb.), • Çalışılacak sektörün ekonomik dalgalanmalardan
etkilenme durumunun belirlenmesi
biçiminde sıralanabilir.
S10. Talep tahmini araştırması kaç aşamada
gerçekleştirilmektedir?
C10.
• Veri/bilgi toplanması, • Talep tahmin döneminin belirlenmesi, • Tahmin
yönteminin seçimi ve hata payının hesaplanması, • Tahmin sonuçlarının geçerliliginin
araştırılması.
S 11. Birincil kaynaktan bilgi toplama nedir?
C
11. Tüketicilerle dogrudan iletişim kurarak gözlem, görüşme ve anket teknikleri
yardımıyla bilgi toplamaya
S 12. ikincil kaynaktan bilgi toplama nedir? ikincil bilgi kaynakları örnekleri
nelerdir?
C
12. istatistikler, raporlar, özgün tezler, makaleler ve kitaplar gibi bilgi
kaynaklarından alınan veri ya da bilgilerin genelleme, çözümleme, sentez, yorum ve degerlendirmesini
içerir. • Türkiye istatistik Kurumu (TÜiK)
yayınları, • T.C. Kalkınma Bakanlıgı yayınları, • Sanayi ve Ticaret Odaları yayınları,
• T.C. Küçük ve Orta Ölçekli işletmeleri Geliştirme ve Destekleme idaresi Başkanlıgı
(KOSGEB) yayınları, • Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Ekonomik Kalkınma ve işbirligi
Örgütü (OECD), Avrupa Birligi (AB) yayınları, • Sendika, sanayi birlikleri ve
diger meslek kuruluşlarının yayınları, • Finans kuruluşlarının raporları, •
Valilik, kaymakamlık ve belediyelerin görüş ve yorumları, • Yüksekögretim
Kurulu (YÖK) Tez Merkezi’nde bulunan girişimcilikle ilgili doktora ve yüksek
lisans tezleri, • Milli Kütüphane, üniversite kütüphaneleri, halk kütüphaneleri
ve özel kütüphanelerde bulunan bilgi kaynakları, • Birleşmiş Milletler örgütü
(UN), Uluslararası Para Fonu (IMF), Gıda Tarım Örgütü (FAO), Birleşmiş
Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) ihracatı Geliştirme Merkezi (iGEME)
yayınları ikincil bilgi kaynakları örnekleri arasında sıralanabilir.
S 13. Yöntemin belirlenmesinde;ne gibi
unsurlar vardır?
C
13. Tahminlerin kapsadıgı zaman aralıgı, gerekli olan süre, tahminlere dayalı
alınacak kararların kısa ya da uzun vadeli oluşu, konuyla ilgili verilere ulaşabilme
olanakları, kullanı lan kaynakların maliyeti, karar vericinin göz ardı
edebilecegi hata payı ve teknig in kullanım kolaylıgı gibi unsurların dikkate
alınması gerekir
S 14. Tahmin yapabilmek için kullanılabilecek
çok sayıda yöntem bulunmaktadır. Bunlar; NELERDİR?
C
14.Sayısal olmayan, kişisel görüş ve yargıya dayalı (kalitatif) tahmin
yöntemleri ve sayısal (kantitatif)
tahmin
yöntemleri olarak iki ana grupta toplanabilir.
S 15. Sayısal olmayan tahmin, nedir?
C
15.Bireylerin herhangi bir olay ya da nesneye olan bakış açısı hakkında
güvenilir bilgi edinebilmek ve daha çok dogrudan gözlenemeyen, ölçümlenemeyen
olaylar hakkında bilgi saglamak amacıyla kullanılan yöntemdir.
S16. En çok kullanılan sayısal olmayan
tahmin yöntemleri nelerdir?
C
16. • Pazar Araştırması: Gelecekteki talepler hakkında bilgi almak amacıyla
tüketicilerden; mülakat, anket, e-posta ve telefon aracılıgıyla bilgi toplanmasını
amaçlayan bir tahmin yöntemidir. Uzman
Görüşleri: Konusunda uzman olan kişi ya da grupların
bilgi ve deneyimlerine dayanılarak karar verilmesi yöntemidir.
•
Delphi: Mevcut
talep verilerinin az oldugu durumlarda, dogru bir talep tahmini için uzman görüşlerine
yazılı olarak başvurulması ve farklı görüşlerde fikir birligi saglanıncaya
kadar yapılan sistemli bir çalışmadır.
S 17. Sayısal tahmin nedir?
C
17. Bir olay ya da nesneye ilişkin elde edilen sayısal veriler üzerinde
istatistiki ve matematiksel çözümlemelerin (analiz) yapılması sürecidir.
S 18. Sayısal tahmin yöntemleri nelerdir?
C
18. • Nedensel Yöntemler . • Zaman Serisi Analiz Yöntemleri
S 19.
Zaman Serisi,nedir?
C
19. Bir olayın, kronolojik sıraya göre, aldıgı degerlerin sıralanmasıyla elde
edilen diziye denir.
S 20. Kuruluş Yeri, nedir?
C
20.İşletmenin yaşaması ve gelişmesi için gerekli bütün özellikleri bünyesinde
bulunduran yaşam alanıdır.
S 21. Girişimci; neyi nasıl ve ne kadar
maliyetle üretecegine karar vermek için hangi konuları göz önünde bulundurur?
C21.
• Verimlilik: Girişimcinin elinde bulundurdugu sermaye, iş gücü, teknoloji ve
ham madde gibi üretim faktörlerini kullanarak daha fazla ürün veya hizmet üretmesidir.
• Ekonomiklik: işletme faaliyetleri sonucunda elde edilen gelir ile bu
gelirlerin elde edilebilmesi için katlanılan iş gücü, ham madde ve yardımcı madde
gibi ögelerin parasal ifadesiyle ortaya çıkan tüm maliyetlerin oransal bir
sonucudur. • Kârlılık: işletmenin
belirli bir dönemde elde ettigi kârın, aynı dönemde
kullanılan
sermayeye oranıdır.
S 22. Konumluk Yer, nedir?
C
22.İşletmenin faaliyetlerini yürütmek üzere, belirlenen kuruluş yeri içinde,
fiziksel mekân olarak kuruldugu veya açıldıgı yerdir.
S 23. Üretim işletmeleri, kuruluş yeri
seçiminde pek çok unsuru dikkate alması gerekir.Bunlardan nelerdir?
C
23. • işletme; ham maddenin kaliteli, ucuz ve en fazla miktarlarda bulundugu
yerde kurulmalıdır. • Ulaşım kolay, taşıma maliyetleri uygun olmalıdır. •
Gerektiginde işletmeyi genişletmeye uygun olmalıdır. • Nüfus, ekonomik ve
sosyal gelişme düzeyi yeterli olmalıdır. • Nitelikli iş gücünün kolay ve en
ekonomik bir biçimde saglanabilecegi bir yerde olmalıdır. • Arazi fiyatları ve
inşaat maliyetleri uygun olmalıdır. • Arazinin jeolojik yapısı ve bölgenin
iklimi uygun olmalıdır. • işgören ve ailelerinin toplumsal ve kültürel
gereksinimleri en üst düzeyde karşılanabilecek bir yerde olmalıdır. • işletme;
toplumun kültür, egitim, gelenek ve görenekleri açısından genel kabul gören bir
yerde olmalıdır. • Üretim sırasında degerlendirilemeyen ve yararsız olan artıklar,
çevreye zarar vermeden, arıtılarak dogaya bırakılmalıdır. • Devletin uygun
altyapı, ucuz kredi, hukuki kolaylıklar, vergi indirimi ve ucuz arsa
hizmetlerini sundugu yerler tercih edilebilir. • Çevrede yeterli düzeyde sosyal
tesisler ve kiralık konutlar bulunmalıdır. • Telekomünikasyon hizmetleri olmalıdır.
• Savaş veya terörün oldugu ya da olma riski bulunan bölgeler ayıklanabilir. •
Finansal kaynakların kolay ve ekonomik olarak saglanabilecegi, banka ve finans
kurumlarının bulundugu yerler tercih edilebilir.
S 24. Ürün üreten işletmelerle hizmet
üreten işletmeler arasında kuruluş yeri seçim kararlarını etkileyen
bazı farklılıklar bulunmaktadır. Bunlar
nelerdir?
C
24.• Toptancı işletmelerin perakendeci magazalara yakınlıgı, ürün gönderme ve
alma açısından ulaşım agına yakınlıgı, aynı sektörde hizmet veren diger işletmelerin
toplanma yerlerine yakınlıgı tercih edilen özelliklerdir. • Perakendeci işletmeler
kuruluş yerini seçerken; yaya trafiginin yogunlugu, araç park olanakları, alış-veriş
merkezlerine ve rakip işletmelere yakınlıgı ve magaza kirasının ya da satış
fiyatının uygunlugu gibi konulara dikkat ederler. • Servis ve büroların yerleşiminde
ise; büyük yerleşim yerlerine ya da trafigi yogun olan caddelere yakınlık önem
kazanır.
S 25. İşletme kapasitesi nedir?
C
25.Üretim faktörlerinin belirli bir dönemde (saat, gün, hafta, yıl) ürün ve
hizmetleri üretebilme yetenek ve olanaklarının metre, kg, adet ve litre gibi
uygun bir ölçü birimiyle ifade edilmesi biçiminde tanımlanabilir.
S26. Literatürde, birbirinden farklı
anlamlarda, kaç çeşit kapasite kavramları nelerdir?
C
26. • Kuramsal (Teorik) kapasite: Makine ve donanım ve diger tüm üretim faktörlerinin hiç bir
duraksama, gecikme, aksama ve arıza olmadan; anılan ögelerin nitelikli işgören
tarafından kullanımı sonunda gerçekleştirilebilecek en yüksek üretim miktarını
gösteren kapasitedir. • Pratik (Normal)
kapasite: Bir işletmenin kuramsal kapasiteyle çalışması
her zaman mümkün olmayabilir. Üretim faaliyetleri; tamir, bakım, arıza, elektrik
kesintisi ya da işgörenden kaynaklı sorunlardan dolayı aksar. işte bu gibi
ortaya çıkan üretim aksamaları düşüldükten sonra meydana gelen nedenlerle
üretim düzeyine pratik kapasite adı verilir. • Kullanılan (Fiili) kapasite:Pazardaki
durgunluk ve rakiplerin atılımları gibi nedenlerden dolayı; işletmenin normal
koşullarda üretebilecegi miktara alıcı bulunmadıgı durumlarda “kullanılan
kapasite” kavramı ortaya çıkar. • Atıl (Boş/Aylak)
kapasite: Pratik kapasitenin zor koşullar ve talep
yetersizligi nedeniyle kullanılmayan kısmıdır. • Aşırı (Zorlanmış) kapasite: Kullanılan
(fiili) kapasitenin pratik (normal) kapasiteden büyük olması durumunda ortaya çıkan
kapasitedir. • Kıvamlı (En uygun) kapasite: işletmenin en düşük ortalama maliyetlerle üretebilecegi üretim
düzeyidir.
S 27. Teknik araştırmalar, ne için yapılır?
C
27.İşletmenin uygulayacagı üretim süreçlerinin ya da teknolojinin ekonomik açıdan
uygunlugunu ortaya çıkarmak ve başarı için gerekli teknolojiyi belirlemek için
yapılır. Teknik araştırmaların; üretim sistemi ve teknoloji seçimi; ve teknik
maliyet çalı şmaları olmak üzere iki boyutundan söz edilebilir.
S 28. Üretim sistemi nedir?
C28.Ürün
ya da hizmet üretmek amacıyla; iş gücü, malzeme ve makine gibi fiziksel
elemanların bir araya gelerek uyumlu bir biçimde çalışmasına üretim sistemi adı
verilir.
S 29. Bir girişimci işletmesini kurarken,
teknik araştırma aşamasında, göz önünde bulunduracagı başlıca hangi üretim sistemleri bulunmaktadır?
C
29.Siparişe göre üretim sistemi, parti üretim sistemi, sürekli üretim sistemi,
proje üretim sistemi, akıcı üretim sistemi, yıgın üretim sistemi ve tam zamanında
üretim sistemi.
S 30. Girişimci, üretim türüne neye göre
karar verir?
C
30.Sermaye, pazarın büyüklügü ve pazar payı, iş gücü nicelik ve niteligi,
lisans, patent ve teknik destek olanakları ve kullanılacak teknoloji gibi
faktörleri göz önünde bulundurarak karar
vermelidir.
S 31. Teknik maliyet çalışmaları aşagıdaki
konuları içermektedir?
C
31.• Üretim maliyetlerinin üretim sürecine göre ayrı ayrı hesaplanması, • Arsa,
bina ve makineler gibi sabit degerler ve montaj (kurgu) maliyetleri ile teknik
bilgi (know-how) maliyetlerinin tahmin yoluyla belirlenmesi, • Nitelikli ve
niteliksiz iş gücü gereksinimi ve maliyetlerinin belirlenmesi, • Su, enerji ve
diger alt yapı ihtiyaç ve maliyetlerinin belirlenmesi, • Bakım ve onarım
maliyetleri çalışmalarının yapılması.
S 32. Finansal (mali) araştırma kapsamındahangi
konular yer alır?
C
32. Planlanan yatırıma para desteginin nasıl saglanacagı, yapılacak yatırımın
karşılıgının alınıp-alınamayacagı ve kâr elde edebilmek için üretilecek birim
miktarının belirlenmesi gibi konular yer alır.
S
33. Başabaş (Kâra Geçiş) Noktası Analizi
nedir?
C 33.,Kısa dönemde hem sabit, hem de degişken giderlere sahip işletmelerin
alacakları stratejik kararlara yardımcı olan bir kârlılık çözümlemesidir.
S 34. Sabit giderler nedir?
C 34., işletmenin üretim
miktarına baglı olarak degişmeyen giderlerdir. işyeri kirası, bina ve arazi
vergisi, faiz, sigorta primleri, makine, donanım, amortisman, iklimlendirme (ısıtma
ve sogutma) ve aydınlatma gibi giderler
bu
gruba girer.
S 35. Degişken giderler nedir?
C
35. işletmenin üretim miktarına göre artan ya da azalan, üretim olmadıgı zaman
da oluşmayan giderlerdir. Degişken gider grubuna; yakıt, ham madde, yarı mamul
maddeler, işçi ücretleri, gelir vergisi ve bakım-onarım giderleri girer.
S 36. BBN’nin finansal çözümleme ve
finansal karar üretme konularındaki en temel kullanım alanları nelerdir?
C
36. • işletmenin zarara ugramaması için ulaşılması gereken iş hacmi düzeyinin
belirlenmesi,
• Satış maliyetlerinin ve birim fiyatlarının hesaplanması, • işletme üretim
kapasitesinin belirlenmesi, • işletme sermaye ihtiyacının belirlenmesi, • Kârlı
ürün bileşiminin belirlenmesi, • Sabit/degişken giderler, satış fiyatı, toplam
satış miktarı veya kâr beklentilerindeki degişmelerin birbirine etkilerinin
ortaya çıkarılması, • işletmenin izleyecegi üretim, fiyat ve yatırım
politikalarına karar desteginin verilmesi, • Tahmin edilen ile gerçekleşen durumun
karşılaştırılarak degerlendirilmesi.
S 37. Yasal araştırma, nedir?
C
37.işletmenin hukuki yapısı, kurulacak işletmenin devlet desteginden yararlanma
durumu ve üretim için gerekli yasal izinlerin belirlenmesi için yapılır.
S 38. Ülkemizde işletmelerin hukuki türü
nedir?
C
38.özel işletmeler, kamu işletmeleri, karma işletmeler (kamu ve özel) ve yabancı
sermayeli (çok uluslu) işletmeler biçimindedir.
S 39. Girişimci kuracagı işletmenin hukuki
yapısını belirlerken çeşitli seçenekleri degerlendirmek durumundadır. Bunlar:
nelerdir?
C
39. • Sermaye üzerinde
tam olarak söz sahibi olma arzusu: • işletmenin vergi yükümlülügündeki farklılıklar: • Mali sorumlulukların
sınırlanması: • Kredi olanakları:
S 40. işletmenin yapacagı yatırım istihdam yaratma, ülkeye döviz
getirme ve çevreyi koruma gibi yararlar saglıyorsa kendine ne gibi yarar
saglar?
C
40. Girişimci yatırım indirimi, gelir vergisi ve toplu konut istisnası, KDV
istisnası, ucuz arazi ve uygun kredi destegi gibi devlet desteklerinden
yararlanabilir.
S 41. Günümüzde işletme kurmayı düşünen
girişimciler hangi kurumlardan destek alır?
C
41. Hazine Müsteşarlıgı, Türkiye iş Kurumu, Küçük ve Orta Ölçekli işletmeleri
Geliştirme ve Destekleme idaresi Başkanlıgı (KOSGEB) gibi devlet kurumlarından
ve AB Hibe Fonu gibi işletmeleri destekleyen kuruluşlardan maddi destekler saglayabilirler.
S 42. iş yeri açmak için alınması gereken
resmi belgeler nelerdir?
C
42. • Sanayi ve Ticaret Bakanlıgı’ndan (Sanayi ve Ticaret il Müdürlügü) şirketin
kurulması ile ilgili iznin alınması, • Ticaret Sicil Memurlugu’na yeni kuruluş
tescili için gerekli belgelerin verilmesi ve kuruluş ilanı, • Esnaf ve
Sanatkârlar Sicil Memurlugu’ndan tescil ve ilan işlemleri, • Tutulması zorunlu
olan defterlerin kırtasiyeden alınması ve Notere onaylattı rma, • Vergi
Dairesi’ne vergi mükellefiyetinin tescili, vergi levhası, yazar kasa levhasının
onayı ve damga vergisinin yatırılması, • Maliye Bakanlıgı’nın anlaşmalı oldugu
matbaa işletmelerine gerekli belgelerin bastırılması, • Sanayi Odası ya da
Ticaret Odası’na kayıt işlemleri, •Belediyelerden iş yeri açma ve çalışma
ruhsatı alınması, • Sosyal Güvenlik Kurumu işlemleri (iş yeri sicil numarasının
alınması ve işe giriş bildirgelerinin verilmesi).
S 43. Örgütsel araştırma çalışması,
nelerden olşur?
C
43.Temel olarak; “işletmede yapılacak işlerin belirlenmesi ve gruplandırılması”,
“işleri yapacak kişilerin belirlenmesi ve yetki-sorumlulukların verilmesi” ve
“işlerin görülecegi yer, araç ve yöntemlerin belirlenmesi” aşamaları ndan oluşur.
S 44. Yatırım degerlendirme aşamasında
hangi sonuçlarla karşılaşılabilir?
C
44.• Karar vericiler, en uygun işletme modelini seçerek bir iş planı geliştirir
ve işletmenin kurulabilmesi için gerekli olan süreci başlatırlar. • Yapılabilirlik
raporu eksik bulunan yönleriyle yeniden ele alınarak, ek çalışmalar yapılır. •
Kârlı bir yatırım olmadıgı sonucuna varılarak, çalışma sona erdirilir. • Başka
bir yatırım için yeniden araştırma süreci başlatılır.
S 45. Girişimci toplam yatırım tutarını
nasıl hesaplayabilir?
C45.
• Sabit yatırım tutarı: işletme kurma düşüncesinin dogmasından, yatırımın sonuçlandırılıp
işletmeye geçiş aşamasına kadar yapılan harcamaların tümüdür. işletme sermayesi tutarı: işletmenin
kuruluşu tamamlandıktan sonra faaliyetlerini sürdürebilmesi için gerekli olan
fondur.
S 1. işletmeler,büyümesi nasıldır?
işletme (6)
C
1.Nicel veya nitel olarak büyüyebilirler. Nicel büyüme, satış gelirleri,
ürünlerin çeşidi, yatırımlar, kapasite kullanımı, personel sayısı gibi
alanlarda sayısal gelişimi kapsamaktadır. Nitel büyüme ise, işletmede bulunan
unsurların kalitesinin gelişmesidir. Nitel büyümenin sayısal olarak ölçülmesi
zordur, ancak nicel büyümeye olan yansımalarından anlaşılabilmektedir.
S 2.Bir iletmede büyüme avantajları
nelerdir?
C
2. Büyüme, işletme yönetimindeki gerginlikleri yatıştırmaya yardımcı olabilir. işletme
büyüdükçe çalışanların yükselme olanakları, maaşları ve prestijleri artmaktadır.
işletmenin yeni iş alanlarına girmesi ile birlikte çalışanların işleri daha
ilgi çekici hale gelmektedir. Büyüyen işletmelerde çalışanların morali daha
yüksek olmaktadır. Büyüyen işletmelerde örgütün hedeşerine olan baglılık daha
yüksektir ve farklı bölümler arasındaki çatışmaların çözülmesi kolaylaşmaktadır.
Çalışanlarının çıkarlarını ciddiye alan işletmelerin daha yüksek büyüme hızına
sahip oldukları düşünülmektedir. Yöneticiler için daha yüksek ücret, güç,
prestij ve ikramiye anlamına gelmektedir. Büyümeyle beraber gelen ölçek
ekonomileri sayesinde, üretim maliyetleri düşürülebilmektedir. Büyüme, işletmelerin
performansını olumlu etkilemektedir. Büyümenin kâr marjları üzerindeki etkisi,
kâr marjlarının büyüme üzerindeki etkisinden büyük olabilmektedir
S 3.
Büyümenin Dezavantajları nelerdir?
C3. Yöneticiler için kontrol kaybına yol
açabilmektedir. çalışanların ve hiyerarşik seviyelerin sayısı arttıkça
yönetimin işletme
üzerindeki
kontrolü ve işletmeyle ilgili bilgi düzeyi azalabilmektedir. Eşgüdüm sorunları
ortaya çıkabilmektedir. işletmenin başarısız olması aile gelenegine zarar
verebileceginden, aile şirketleri riskten kaçınan bir tutum
sergileyebilmektedir. Emekliligi yaklaşan yöneticiler için aynı tutum söz
konusu olabilmektedir.
S 4. Gibrat’ın orantı etkisi kanunu”na
göre, büyüme nedeni nedir?
C
4. Tesadüfi (stokastik) bir süreç olarak modellenmektedir. Belirli bir
dönemdeki rassal bir “büyüme şoku”nun
büyüklügü
işletmenin büyüklügünden bagımsızdır.
S 5. Parkinson tarafından geliştirilen modele göre büyüme
nedeni nedir?
C
5. Bu modele göre örgütün büyümesi, üst yönetimin aldıgı stratejik kararlardan
ziyade hiyerarşideki çalı-
şanların
davranışlarına baglıdır.
S 6. Penrose göre büyüme nedeni nedir?
C
6. Büyüme kasıtlı ve bilinçli bir süreç olarak görülmektedir. Büyüme,
teknolojik faktörlere bir tepki olmaktan çok, yönetimsel
bir
kararın sonucudur.
S 7. işletmeler için iki temel büyüme
stratejisi nedir?
C
7.• Yogunlaşma • Çeşitlendirme.
S 8.
İşletmenin Yogunlaşma Stratejisi nasıldır?
C
8.Eger işletmenin mevcut ürünleri büyüme potansiyeline sahipse, işletmenin
kaynakları mevcut ürünlerde yogunlaşmaktadır. işletmeler genellikle çeşitlendirme
stratejisinden önce yogunlaşma stratejisini uygulama egilimindedirler. iki tür
yogunlaşma stratejisi bulunmaktadır: • Dikey Büyüme • Yatay Büyüme.
S 9.
Dikey Büyüme nedir?
C
9.İşletmenin daha önce tedarikçileri veya dagıtımcıları tarafından yerine
getirilen bir işlevi üstlenmesi, dikey büyüme olarak tanımlanmaktadır. Dikey
büyüme, maliyetleri düşürmek, kıt kaynaklar üzerinde kontrol saglamak, önemli
bir girdinin kalitesini garanti etmek veya potansiyel müşterilere ulaşmak amacıyla
tercih edilebilir.
S 10.
Yatay Büyüme nedir?
C
10.İşletmenin ürünlerini farklı bölgelere sunması ve/veya mevcut pazarlarda
sundu-gu ürün ve hizmet yelpazesini genişletmesi yatay büyüme olarak tanımlanmaktadır.
S 11. Temelde kaç tür çeşitlendirme
stratejisi bulunmaktadır?
C
11.• ilişkili Çeşitlendirme • ilişkisiz Çeşitlendirme
S 12. Ansoff ‘un ürün pazar matrisi, neye
baglıdır?
C
12.İşletmenin stratejisine yön veren büyüme stratejisi önerilerini
göstermektedir. işletmelerin büyüme stratejisi, mevcut ya da yeni ürünlerin
mevcut ya da yeni pazarlara pazarlanmasına baglıdır. Igor Ansoff, ürün ve pazar
yapısının analiz edilerek duruma göre şu dört stratejinin uygulanmasını
önermektedir: • Pazar geliştirme stratejisi, • Pazara yerleşme stratejisi, •
Ürün geliştirme stratejisi • Ürün çeşitlendirme stratejisi,
S 13. Pazara yerleşme stratejisi nedir?
C
13.işletmenin mevcut ürünlerini mevcut piyasalara satmaya odaklandıgı büyüme
stratejisine denir.
S 14. Pazar geliştirme
stratejisinin temel hedeşeri nelerdir?
C 14. • Mevcut ürünlerin pazar payını korumak ya
da arttırmak, • Büyüyen pazarlardaki hakimiyeti korumak
•
Rakipleri kovarak pazarı yeniden şekillendirmek. • Mevcut müşterilerin kullanımlarını
arttırmak
S 15. işletme mevcut ürünlerini yeni
pazarlara pazarlamaya çalışmasında neler
yapar?
C
15.• Yeni pazarlara girilebilir; örnegin ürün yeni bir ülkeye ihraç edilebilir.
• Ürüne paketleme gibi yeni boyutlar eklenebilir. • Yeni dagıtım kanallarına başvurulabilir.
• Farklı fiyatlama politikaları ile farklı müşterilerin kazanılması veya yeni
pazar
segmentlerinin
oluşturulması saglanabilir.
S 16.
Ürün Geliştirme Stratejisi nasıl yapılır?
C
16.Ürün Geliştirme Stratejisini benimseyen işletme, mevcut pazarlara yeni
ürünler sunmaya çalışmaktadır..
S 17.
Çeşitlendirme Stratejisi nasıl yapılır?
C
17.işletmenin yeni ürünleri yeni pazarlara pazarladıgı stratejiye, çeşitlendirme
stratejisi adı verilmektedir.
S 18. işletmelerin ekonomik ve hukuki bagımsızlıklarını
koruyarak birleşmeleri nasıl gerçekleşmektedir?
C
18.• Kartel • Holding • Konsern • Konsorsiyum
S 19.
Kartel nedir?
C
19.Aynı iş kolunda faaliyet gösteren işletmelerin kârlarını arttırmak amacıyla
yaptıkları anlaşmalara kartel adı verilmektedir.
S 20. Karteller konularına göre hangi isimler almaktadır?
C
20. • Fiyat Kartelleri • Üretimin Sınırlandırılmasına Yönelik Karteller • Satış
Kartelleri • fiart Kartelleri • Uluslararası Karteller
S 21.
Holding nedir?
C
21.Bir ya da birden fazla sayıda baglı şirketin hisse senetlerini bünyesinde
tutarak onları finansman ve yönetim açısından
kontrol altına alan şirkete holding adı verilmektedir.
S 22.
Konsern nedir?
C
22.iki veya daha fazla sayıdaki işletmenin tasarruf amacı finansal açıdan birleşmeleridir.
Bu tip işletmeler, hisse senetlerini birbirleriyle degiştirerek aralarında
ortaklık oluştururlar. Konsern üyeleri,
genellikle, dikey olarak bütünleşmekte ve birinin
çıktısı
digerinin girdisi olmaktadır.
S 23.
Konsorsiyum nedir?
C
23.Konsorsiyum iki veya daha fazla sayıdaki işletmenin büyük sermaye gerektiren
faaliyet alanlarında gerekli olan teknik
ve finansman olanaklarını birleştirerek geçici olarak yaptıkları iş birligidir.
S 24. Satın almalar sayesinde işletmelerin
elde edebilecegi faydalar nelerdir?
C
24.• Yeni piyasalara giriş, • Yeni ürün veya hizmetlerin elde edilmesi, • Yeni
kaynak dönüşüm süreçlerinin ögrenilmesi,
•
Yeni bilgi ve becerilerin kazanılması, • Dikey bütünleşme.
S 25. Satın almalarda karar almadan önce degerlendirilmesi
gereken hususlardan nelerdir?
C
25.• Satın alan işletmenin satın alınan işletmeyi sindirmesi için nasıl yeniden
yapı landırılması gerektigi, • Satın alınan işletmenin mevcut iş kolları
içindeki yerinin ne olacagı, • Satın almanın mevcut çalışanlar için ne gibi
sonuçlar yaratacagı, • Satın alınacak işletmenin degerinin nasıl belirlenecegi,
• Satın alma için ne kadar ödeme yapılabilecegi, nasıl finanse edilecegi, • Satın
alınan işletmedeki önemli çalışanların devamlılıgının nasıl saglanabilecegi, •
Satın alınan işletmedeki yöneticilerin degiştirilip degiştirilmeyecegi,
S 26. Satın almalarda karşılaşılabilecek
potansiyel sorunlar nelerdir?
C
26.• Satın alan tarafın yüksek fiyat ödemesi, • Danışmanlık ve işlem
maliyetlerinin yüksek olması, • Satın almada kullanılan finansal kaynakların
maliyetinin yüksek olması, • Satın almada kullanılan finansal kaynaklar
yüzünden finansal riskin artması, •
Satın alınan işletmedeki yöneticilerinin işten ayrılması, • Satın alınan işletmenin
yöneticilerinin işten çıkarılmasında karşılaşılabilecek yüksek tazminatlar, • Satın alma sürecinde
yöneticilerin diger faaliyetlerden uzaklaşması, • işletmelerin yapısal ve
kültürel olarak uyumsuz olması
S 27. Potansiyel sorunlara ragmen, bazı
birleşme ve satın almalar başarılı olmaktadır. Başarıda etkili olan başlıca
faktörler
C
27.• Satın alınacak işletmenin dogru seçilmesi, • işletmeler arasında sinerjiyi
kolaylaştıracak kültürel ve yönetimsel benzerlikler olması, • Satın alma görüşmelerinin
dikkatli bir şekilde yürütülmesi, • Satın alan işletmenin finansal durumunun
güçlü olması ve makul oranlarda borçlanılması, • Temel faaliyetlere odaklanılması,
S 28. Satın alma stratejileri kaç aşamadan
oluşur?
C
28.• Satın alma stratejisinin açıkça formüle edilmesi, • Satın alınabilecek
işletmelerin bulunması ve analiz edilmesi, • Satın almanın gerçekleştirilmesi,
• Satın alma sonrasında işletmelerin birleştirilmesi.
S 29. Finansman yöntemi ile ilgili
kararlarda hangi unsurlar etkili olmaktadır?
C
29.• Bilançoda nakit fazlası olup olmaması • Piyasadaki faiz oranları • Satın
almayı gerçekleştiren işletmenin borçluluk oranına olan etkis.
S 30. Satın almalarla büyümenin başlıca
nedenleri nelerdir?
C
30.• işletmenin büyüme potansiyeli sınırlı olabilir, • içsel büyümeye yönelik
yatırımlar verimli olmayabilir, • Yeni teknolojiler işletmeyi tehdit edebilir,
• Piyasada düşük degerlenen işletme başka işletmeler tarafından satın alınmaya
açık hale gelebilir, • Bazı ürün veya iş kolları günümüzde nakit yaratmakla
beraber gelecek potansiyelleri düşük olabilir, • işletme, geliştirdigi bir
uzmanlıgı başka bir iş koluna taşımak isteyebilir, • işletme yöneticisi egosunu
tatmin etmek amacıyla farklı iş kollarına yönelebilir, Stratejik işbirlikleri
ve ortak girişimlerden beklenen faydalar şunlar olabilir: • Satış hacminde artış
saglanması,
•
Kârlarda artış saglanması, • iş portföyünde denge saglanması, • Kaynakların
paylaşılması.
S 31. Stratejik işbirlikleri ve ortak
girişimlerin başarılı olabilmesi için nelere dikkat etmesi gerekir?
C
31. • Her ortagın iş birligine olan katkısı belirlenmelidir, • Ortakların
rolleri belirlenmelidir, • iş birliginin ortaklara katkısı tanımlanmalıdır, •
Üst yöneticilerin destegi saglanmalıdır, • Her seviyede yöneticilerin bir araya
gelmesi saglanmalıdır, • iş birligi için bir sorumlu belirlenmelidir, •
Anlaşmazlıkların çözümü için dışarıdan bir aracı saglanmalıdır, • Taraşarın kendi
deneyimlerini geliştirmeleri için yeterli bagımsızlık saglanmalıdır, • Kültürel
farklılıklara saygı gösterilmelidir.
S 1. Teorik olarak ise işletme dışı çevrenin
analizlerinde incelenmesi gereken kaç faktör bulunmaktadır? İŞLETME(7)
C
1. • Teknoloji
tarafından saglanan olanaklardaki degişim•
Demografik egilimler: • Kültürel egilimler• Dünyanın ve
ülkelerin içinde bulundugu ekonomik durum:
• Meydana
gelen ve uluslararası etkileri olan olaylar•
Yasal ve
politik çevre
S 2.
Küreselleşme nedir?
C 2.Hem finansal piyasaların hem de hem ürün ve hizmet piyasalarının
artan şekilde uluslararası hale dönüşmesini saglayan çok boyutlu ve dinamik bir
entegrasyon sürecidir
S
3. . Küreselleşme kavramını ilk kim
kullanmıştır?
C
3.Geminiano Montanari tarafından dünya ticaretinin gelişmesini tanımlamak amacıyla
küreselleşme kavramı kullanılmıştır.
S 4. Thomas Friedman küreselleşmeyi nasıl
tanımlamıştır?
C
4. Küreselleşmenin Geleceği / Lexus ve Zeytin Agacı adlı kitabında Thomas
Friedman küreselleşmeyi geçici bir egilim
ya
da olgu olarak kabul etmemek gerektigini söylemekte, aksine bütün ülkelerin hem
yerel hem de dış politikalarının belirlenmesinde büyük etkileri olan, kapsama
alanı çok geniş bir sistem olarak tanımlamaktadır.
S 5. Ekonomik Kalkınma ve işbirligi Teşkilatı
olan OECD örgütü küreselleşmeyi nasıl
tanımlamıştır?
C
5 .Hem finansal piyasaların, hem de ürün ve hizmet piyasaları artan şekilde
uluslararası hale dönüşmesini saglayan çok
boyutlu
ve dinamik bir entegrasyon süreci olarak tanımlamaktadır.
S
6. Küreselleşmeyi Saglayan Etkenler nelerdir?
C 6. Uluslararası ticaretteki engellerin
ortadan kaldırılması ve bilgi teknolojisinin sagladıgı iletişim imkanlarıdır.
S 7. Uluslararası ticaretteki engellerin
ortadan kaldırılması için hangi aşamalardan geçilmiştir?
C
7. 1. Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması 2. Uruguay Görüşmeleri 3.
Dünya Ticaret Örgütü’nün kurulmasıdır.
S 8. Küreselleşmenin ortaya çıkmasında en
başta gelen faktörler nelerdir?
C
8 Dünya Ticaret Örgütü’nün kurulması ile bilgi ve iletişim teknolojilerinde
meydana gelen gelişmeler sayılabilir.
S
9. Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması
nezaman imzalandı?
C 9. 1947 yılında 23 ülkenin liderleri (12 gelişmiş ülke ve 11 gelişmekte olan ülke) bir araya gelerek uluslararası ticaretin önündeki gümrük tarifeleri ve gümrük tarişeri dışındaki engelleri ortadan kaldırmak amacıyla GATT(General Agreement on Tariffs and Trade) Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması’nı imzaladılar. Gümrük tarifeleri, ticarete konu olan malın üzerine konulan gümrük vergileridir. Gümrük tarifeleri dışındaki engeller de, ithalata getirilen miktar kısıtlamalarıdır.
C 9. 1947 yılında 23 ülkenin liderleri (12 gelişmiş ülke ve 11 gelişmekte olan ülke) bir araya gelerek uluslararası ticaretin önündeki gümrük tarifeleri ve gümrük tarişeri dışındaki engelleri ortadan kaldırmak amacıyla GATT(General Agreement on Tariffs and Trade) Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması’nı imzaladılar. Gümrük tarifeleri, ticarete konu olan malın üzerine konulan gümrük vergileridir. Gümrük tarifeleri dışındaki engeller de, ithalata getirilen miktar kısıtlamalarıdır.
S 10. Uruguay Görüşmeleri (Uruguay Round)
adı verilen görüşmeler nezaman başlamıştır?
C
10.Uruguay’ın Punta Del Este kentinde başlamış ve 1994 Nisan ayında Marakeş’te
(Fas) anlaşma saglanarak, Nihai Senet’in imzalanması ile son bulmuştur.
S
11. Dünya Ticaret Örgütü görevi ve amacı nedir?
C
11.Küreselleşmenin geliştirilmesi amacıyla kurulan Dünya Ticaret örgütü,
ulusların arasındaki ticaretin önündeki engelleri kaldırarak dünya üzerindeki
ticareti geliştirmek ve tüm ülkelerin pazarlarda eşit şekilde yer almasını saglayarak
dünyanın
ekonomik
büyüme ve kalkınmasını saglamakla görevlidir. Dünya Ticaret Örgütü bu görevini,
hükümetler ile ticari anlaşmalar konusunda müzakereler yaparak yerine getirir.
Ayrıca ticari konulardaki anlaşmazlıkların çözüme kavuşması için de arabulucu
bir ortam saglar. Ulusların ticaret konusundaki politikalarını takip eder, gelişmekte
olan ülkelere teknik yardım ve egitimler saglar. Dünya Ticaret Örgütü’nün başka
bir görevi ise diger uluslararası örgütler ile işbirligi yapmaktı.
S
12. Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması’nın Dünya
Ticaret Örgütü’ne dönüştüren karar nezaman imzalandı
C 12.Uruguay Görüşmeleri sonucunda imzalanmıştır.
S 13. Bilgi ve iletişim teknolojileri sayesinde bireyler, kurumlar ve
işletmeler arasında etkili bir iletişim saglanabilmekte ve işlem maliyetleri
azalmaktadır. Bunları saglayan teknolojiler nelerdir?
C
13. E-posta ve videokonferans internet ve web sayfaları: işletmelerin kullandıkları intranetler ve
extranetler:
Ulaştırma/lojistik sektöründeki gelişmeler:
S 14. İntranet nedir?
C14 işletmelerin kendi içlerindeki iletişim için kullandıkları bilgi ve iletişim
sistemlerine intranet adı verilir.
S 15. Küreselleşmenin ekonomik etkilerini
anlamak için yapılan sayısal çalışma nelerdir?
C
15 • Küreselleşmenin büyüklügünü ve yogunlugunu ölçmek, • Ekonomik etkilerini
ölçmek ve • Küreselleşmenin yapısal ve idari politikalar ile baglantılarını
ölçmek
S
16. Extranet nedir?
C
16. işletmelerin birlikte çalıştıkları işletmeler
ya da tedarikçileri ile iletişim kurmak için kullandıkları bilgi sistemlerine extranet adı verilir.
S 17. Küreselleşmenin göstergeleri
nelerdir?
C 17. • Sermaye hareketleri: Bir ülkedeki fon sahibi bir yatırımcının, bir başka ülkedeki bir
kişiye ya da kuruluşa sermaye aktarmasıdır. Dogrudan yabancı sermaye yatırımları: Bir ülkedeki fon sahibi bir başka ülkeye fiziki olarak yatırım
yapar ve yatırımın bir kısmının ya da tamamının sahibi olur. • Uluslararası ticaretin boyutu: Ülkeler arasında gerçekleşen ithalat ve ihracat işlemlerinin
toplamıdır. • Çokuluslu işletmelerin ekonomik
faaliyetlerinin büyüklügü: Çokuluslu
ve küresel olarak nitelendirilen işletmelerin yaptıkları faaliyetlerin toplamıdır.
• Teknolojinin uluslararası boyutunun
ölçümüdür: ülkeler arasında yapılan teknoloji
transferlerinin parasal olarak karşılıklarının belirlenmesi yoluyla
hesaplanmaktadır.
S 18. Hesaplamalarda kullanılan dört sınıf nelerdir?
C 18. 1- Ekonomik entegrasyon: Ticaret, dogrudan yabancı yatırımlar, portfolyo yatırımları,
sermaye akışı ve yatırım gelirleri
2- Kişisel temas noktaları: Uluslararası seyahatler ve turizm, uluslararası telefon trafigi,
para havalesi, kişisel transferler (işçilere ödenen tazminatlar da dahil olmak üzere)
3- Teknolojik baglantılar: Internet kullanıcısı sayısı, internette yayınlanacak web
sayfalarını üzerinde barındıran bilgisayarlar, güvenli şekilde internet sunucusu
hizmeti veren bilgisayarlar 4-
Politik düzenlemeler: Uluslararası
örgütlerdeki üyelikler, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi
görevlendirmelerine personel ve finansman katkıları, kabul edilen uluslararası
anlaşmalar ve hükümetlerin transferleri.
S 19. işletmelerin küreselleşme açısından
incelenmesi kaç farklı sınışandırmayı
ortaya çıkarır?
C
19. Yerel işletmeler, sadece kendi ülke sınırları ya da bulundukları şehrin sınırları
içinde faaliyetlerine devam eden, kaynaklarını bulundukları sınırlar içinden
temin eden ve pek çok durumda satışlarını da bulundukları bölgede yer alan alıcılara
yapan
işletmelerdir. Çok uluslu işletmeler üretimlerini degişik ülkelerde
gerçekleştiren ve ürünlerini
birçok ülkeye pazarlayarak
farklı ülkelerden
gelir elde
edebilen işletmelerdir. Küresel işletmeler çok
uluslu işletmelere benzemekle birlikte yönetsel yaklaşım açısından stratejileri
ile tüm dünyayı kendileri için bir pazar yeri olarak görürler.
S 20. Çok uluslu işletmelerin belirlenmesi
için hangi ölçütler kullanılır?
C
20.• Esas kuruluş yeri dışında faaliyet gösterdigi ülke sayısı • Üretim
sürecinin gerçekleştigi ülke sayısı • işletmenin gelirinin ne kadarının yurt dışı
faaliyetlerden edindigi • Asıl kuruluş yeri dışında, başka ülkelerde mülkiyet
edinme durumu • Üst yönetimde yer alan farklı milliyetlere sahip yöneticilerin
oranı
S 21 Küresel işletmeler hangi niteliklere
sahip tir?
C
21.1- Küresel bir stratejiye sahip olmaları; üretim, lojistik, pazarlama ve
tasarım faaliyetlerinin tamamı için dünyanın her tarafında uygulanabilecek bir
stratejiye sahip olmak 2- Tüm dünyayı kendileri için bir pazar görmelerine karşın
yerel müşterilerin ihtiyaçlarını da en iyi şekilde karşılamayı hedeşeyecek bir
müşteri politikası izlemek 3- Son olarak
da küresel stratejilerin yerel müşteri politikaları ile dengeli bir şekilde
yürütülmesini saglamak.
S 22. Pazarların küreselleşmesinin
işletmeler üzerindeki etkileri nelerdir?
C22. 1- Pazarlama maliyetlerini azaltır: 2- Yeni pazar fırsatları
yaratır: 3- Düzenli olmayan gelir akışlarını düzenli hale getirir: 4- Yerel
pazarlara hizmet önemini korumaktadır:
S 23. işletmeler açısından küresel üretim kaç açıdan fayda saglamaktadır;
C
23. En uygun maliyetli insan kaynagına ulaşmak,
En uygun uzmanlık ve teknik becerilere ulaşmak ve En uygun maliyetle
üretim faktörlerine ulaşmak.
S
24. Yöneticilerin Küreselleşmeye Bakış Açısı
kaç tanedir?
C 24. ETNOCENTRİK:
Etnocentrik bakış açısına sahip işletmeler, dar görüşlü işletmelerdir. Çogunlukla
ulusal pazara yönelik işletmelerdir, kendi degerlerinin kendi üretimlerinin hep
en iyisi olduguna inanmakta ve yabancı rakiplerini yok saymaktırlar.
POLİCENTRİK: Faaliyet gösterilen ülkedeki yerel yöneticilerin, o bölge için en
iyi iş uygulamalarını bildigini ve kendi alanlarındaki işleri en iyi şekilde yapabileceklerine
inanırlar. GEOCENTRİK: Yöneticiler merkezde küresel bir bakış açısı ile
faaliyet gösterip, her bir yabancı ülkede de aynı bakış açısı ile çalışmanın
gerekli oldugunu düşünürler.
S 25.
işletmeler küreselleşme sürecine nasıl başlar?
C
25. işletmeler
küreselleşme sürecine genellikle ihracat ile başlar daha sonra yatırım yapma aşamasına
geçerler.
S 26.
Küreselleşme Sürecinde işletmelerin Karşılaştıkları Sorunlar nelerdir?
C26. 1- Daha zor iletişim 2- Ev sahibi ülkeler
tarafından bir takım kısıtlamalar getirilmesi 3- Farklı kültürlerle birlikte iş
yapmak 4- Ulusların sahip oldugu rekabet avantajları 5- Yerel yönetimlere ne
kadar otorite devredilecegi konusunda güçlüklerdir.
S27.
Temel yetenek nedir ?Örnekleri nelerdir?
C
27.Temel yetenegini işletmenin rakiplerine kıyasla daha iyi yaptıgı bir iştir.
• Pazarlamada rakiplere göre üstünlük,
•
Mükemmel kalite kontrol, • Daha iyi müşteri hizmeti, • Pazarlama bilgisine daha
düşük maliyetle erişmek, • Yeni ürünler tasarlama kabiliyeti, • Müşteri istek
ve ihtiyaçlarını çok iyi anlama yetenegi, • Etkili satış gücü, • Etkili bir satış
sonrası servisi, • iyi bir tedarik zincirinin oluşturulması,
S 28. Ulusal rekabet ile uluslararası
rekabet arasındaki farklar nelerdir?
C
28. • Üretim faktörleri açısından ülkeler arasında maliyet farklılıkları; •
Yabancı pazarlardaki farklı koşullar;
•
Yabancı devletlerin rolleri; • Hedeşere ulaşma, kaynaklara ulaşma ve rakiplerin
takip edilmesi ile ilgili yönetsel yeteneklerdeki farklılıklar.
S 29.
Rekabet Avantajına Sahip Olmanın işletmeye Sagladıgı Katkılar nelerdir?
C
29.• işletmenin kârlılıgında artış saglar. • işletmenin rakiplerine karşı sahip
oldugu pazar payının genişlemesini saglar. • Yukarıda saglanan faydalardan
hareketle, işletmenin uzun vadede gelişmesini ve devamlılıgını saglar.
S
30. Küresel Rekabet ve Uyum Stratejileri KAÇ
FARKLI AŞAMADAN GEÇER?
C 30. ilk aşamada işletmeler yenilikçilik ve
yaratıcılık yeteneklerine baglı olarak ya yeni ürünler sunma ya da var olan
ürünlerin
performanslarında iyileştirmeler sunarak, yani ürünün müşterilere saglayacagı
faydalar zemininde rekabet ederler.
ikinci aşama ürünün müşteriler tarafından
kabul edilir hale geldigi noktada başlar. Son aşamada ise, işletmeler
ürünlerini kaliteli, kullanımı kolay şekilde ve kişiselleştirilmiş biçimde
sunarken, diger tüm rakip işletmeler de aynı şekilde hareket
etmektedir,
gelinen rekabet zemininde rekabet edilecek tek unsur olarak fiyat kalmıştır.
S 31. Kırım kitabında farklılaşma
stratejileri NELERDİR?
C
31. Müşteri seçimi/segmentasyon: Müşteri grubu içinde farklı alt gruplar belirleyerek ya da bazı
müşteri gruplarına hizmet vermemeyi hedeşeyerek farklılık yaratmak, örnegin ögrenci
grubunun içinde sadece Açıkögretim Fakültesi ögrencilerini
hedef
olarak seçmek. Müşteri deger önerisi: Pazarda var olan ürünlerin çözemedigi sorunlara ya da sıkıntılara
çözüm getiren ürün önermek ya da karşılanmamış müşteri ihtiyaçlarını karşılamayı
hedeşeyerek farklılık yaratmak, örnegin faturalı cep telefonu kullanmak
istemeyen için kontürlü hat kullanımı önermek. Gelir ve kar modeli: Var
olan ürünler ile farklı bir gelir ya da karlılık modeli geliştirerek farklılık
yaratmak, örnegin televizyon kanallarını ya da maçları abonelik sistemi ile
izleyicilere sunmak. Gerekli
kaynaklar: Üretim için gerekli olan fiziki kaynaklarının,
bilgi kaynaklarının, insan kaynaklarının ve mali kaynakların, yani üretim
faktörlerinin elde edilmesinde farklılıklar yaratmak, örnegin işgücünü daha
uygun fiyatla saglayan ülkelerden temin etmek. Gerekli süreçler ve gerekli beceriler: Üretim süreçlerinin ve becerilerin bu süreçlerde ne şekilde
kullanılacagının üzerinde yaratıcılık kullanarak farklılık yaratmak, örnegin,
müşteriye teslim edilecek arabaların montajının gemide yapılması. Satın al ya da kendin yap: Fayda mailyet analizi yaparak, rekabette avantaj saglayacak işleri
yaparak, avantaj saglamayan işleridışarıda yaptırarak farklılık yaratmak, örnegin
depodaki ürünleri takibini ve gerektiginde doldurulmasını bir başka işletmeye
yaptırmak.
S 1 . İşletme sosyal
sorumlulugu nedir?
C1. işletmenin
faaliyetlerinden etkilenen bireylere, topluluklara ve çevreye hesap verme
gerekliligidir.
S2. İşletmelerin sosyal sorumluluklarındaki artış, bugün modern
işletmelerin iki özelliginden kaynaklanmaktadır bunlar nelerdir?
C 2.1) Çeşitli etkilenenlerin
beklentilerini karşılamanın önemi, 2) işletmelerin etkilenenlerin üzerindeki
büyük etkisi.
S3. Toplumun işletmelerden sosyal sorumlulukla ilgili
beklentileri nezaman başlar?
C 3. 20.yüzyılın
başlarında ABD’de başlamıştır.
S4. Topluma karşı sorumlulukları olduguna inan düşünürler
kimlerdir?
C4. Andrew
Carnegie, çelik sektöründe çalışmaktaydı ve işletme gelirlerinin önemli bir
bölümünü egitime ve gönüllü kurumlara bagışlamış. Henry Ford’da çalışanların
saglık ihtiyaçlarına destek olan programlar geliştirmiştir.
S 5. Yardımseverlik prensibi kardeşimi koruyorum” görüşü kime aittir?
C5. Andrew Carnegie
aittir.
S6. Etkilenenler yönetimi teorisini dogurdugu görüş nedir?
C 6. Vekillik prensibi
S
7. İşletme sosyal
sorumlulugunun temelini ne oluşturur?
C7. Gönüllülük ve
vekillik prensipleri oluşturur.
S 8. Ekonomik Öncelikler Konseyi nedir?
C 8. işletmeleri
gözlemleyen ve büyük işletmelerin sosyal davranışlarıyla ilgili periyodik
raporlar hazırlayan bir kurumdur. Bu konsey 1987 yılından itibaren sosyal
sorumluluk gösteren işletmelere “pozitif vurgu” yapmaya başlamıştır.
S 9. “Güvenilir işletme Yatırımları nedir?
C 9. Önemli işletme
liderleri, akademisyenler, sendika ve medya temsilcileri tarafından 1989’da
kurulmuştur. Bu organizasyonun amacı, yürekli, dürüstçe ve sosyal vizyonla
hareket ederek sosyal sorumluluklarda gelişmelere neden olan işletme
liderlerini ve diger bireyleri belirlemektir.
S 10. İşletme sosyal sorumlulugunun temel
sınırları nedir?
C
10. Temel sınırlar yasalara uygunluk, maliyet, etkinlik, faaliyet
alanı ve karmaşıklıktır.
S 11.
Ögrenilmiş çıkarlar nedir?
C
11.İşletmelerin ekonomik çıkarlarını bırakmadan sosyal açıdan duyarlı olmasına “ögrenilmiş
çıkarlar” denir.
S 12.
İşletme yöneticilerinin, sosyal faaliyetlerle kârlılıgını nasıl uzlaştırılabilecegi ile ilgili
geliştirdikleri ilkeler nelerdir?
C 12. Kısa Dönemli Kârlılıga Karşı Uzun Dönemli Kârlılık.
Maksimum Kârlılıga Karşı Optimum Kârlılık. Etkilenenlerin Çıkarlarına Karşı
Sermayedarların Çıkarları.
S
13. İşletmelerin
sosyal sorumluluk alanları ve bununla ilgili kurulması gereken programlar
nelerdir?
C 13. • Dogal yaşamı koruma sorumlulugu; •
Tüketicilere olan
sorumluluk. •
Çalışanların refahına yönelik
sorumluluk. •
Yerel, ülke ve hükümet kurumlarına
yönelik sorumluluk. •
işletmenin faaliyet gösterdigi
bölgedeki kamuoyu ya da topluma olan sorumluluk. • Medyaya olan
sorumluluk.
S
14. Sosyal sorumlulukla ilgili olmanın
prosedürleri nelerdir?
C
14. Bu sorumluluklarla ilgili olmanın bir yolu, stratejik sosyal
konuları tahmin etmek için iç prosedürlerin oluşturulmasıdır. Daha sonra
işletme sosyal sorumlulugu, düzenli bir işletme fonksiyonu ve sosyal açıdan
sorumlu stratejiler geliştirerek kurumsallaştırılabilir.
S 15. İşletme etigi nedir?
C 15.Sonuçlar ve kararlardaki fikir birligi
ile ekonomik çıkarlara karşı sosyal ve
refah talepleri arasıındaki denge için yapılan tercihlerle ilgili inanç ve ilkelerin bütünüdür.
S 16.
Laura Nash , işletme etigini nasıl açıklamıştır?
C 16. İşletme
etigini, “kişisel ahlaki normların ticari yatırımların amaç ve faaliyetlerine
nasıl uygulanacagını araştıran bir
disiplin” olarak tanımlamıştır. Nash,
yönetsel karar almada işletme etiginin üç temel alanla ilgili oldugunu
belirtmiştir: 1) Yasaların ne olması ve bunlara uyum uyulmayacagı seçimi,
2) Diger ülkelerdeki faaliyetlerinde ekonomik ve sosyal konularla ilgili seçim
yapma ve 3) Bir kişinin kişisel ç›karlarının öncelikleri ile işletmenin
çıkarları arasında seçim yapmak.
S17. Carroll işletme etigi sorunlarının beş düzeydeki kaynagını
işaret etmiştir bunlar nelerdir?
C 17. Bunlar =kişisel,
organizasyonel, kurumsal, toplumsal ve uluslararası düzeylerdir.
S 18. İşletme Etigi ile ilgili Yanlışlar
nelerdir?
C
18. Birinci Yanlış: Etik
kişisel bir olaydır, kamusal ya da tartışmalara konu olacak
bir mesele
degildir. İkinci yanlış; işletme ve
etik iç içe degildir. Bu yaygın görşlün savunucusu olan
Debeorge’a göre, işletmeler serbest pazarlarda faaliyet
göstermeleri nedeniyle, işletme faaliyetlerinin temelde etige uygun olmaması
dogaldır. Üçüncü yanlış; işletmelerde
etik göreceli bir kavramdır. Bu yanlış
görüşe göre faaliyetlerin ve inanışların tek bir dogru ya da yanlış yolu
yoktur. Dogru ve yanlış, bakan göze göre degişir. Dördüncü yanlış; Başarılı
işletme, etik işletme anlamına gelir. Buradaki neden, iyi işletme
imajını sürdüren, müşterilerle ve çalışanlarla ilgili eşitligi ve dogru
faaliyetler gerçekleştiren, yasal yollardan kâr elde eden işletmeler ve üst
yönetimlerin aynı zamanda etik oldugu gerçegine dayanır.
S 19. Etikle ilgili konularda bilgi sahibi olmadıgı ya da egitimini almadıgı için işletmelerin faaliyetlerinde etik
degerleri göz önüne almalarının, profesyonellige ve yaptıkları için ciddiyetine
uygun olmadıgı görüşünü savunan düşünür kimdir?
C 19. İyi bilinen
bir iktisatçı olan Milton Friedmandır.
S 20. Etik sonuçların işletmelerde gerekli olmasının temel üç
nedeni vardır bunlar nelerdir?
C 20. 1. Çogu zaman yasalar, sorunları tüm
yönleriyle çözmede ya da “gri alanlar”la ilgili sorunların çözümünde yetersiz
kalmaktadır.
2. Serbest pazarlarda ve piyasa
mekanizmalarıyla ilgili düzenlemeler, işletme sahipleri ve yöneticileri, etik
nedenlere dayanan karmaşık krizlere nasıl cevap verecekleriyle ilgili etkin bir
şekilde bilgilendirememektedir.
3. Etik sonuçlar gereklidir, çünkü karmaşık
ahlakla ilgili sorunlar “sezgi” yoluyla ögrenilen ya da ögrenilmiş anlayışları ve insanların, gruplar›n ve
topluluklarda geçerli kurallarla, dogrulukla ve hakkaniyetle ilgili konuları
içerir.
S 21. Etik sonuçların dogasına vurgu yapmak ve yönetsel etigin
karmaşıklıgını gösterme açısından, etik
sorunların özellikleri nelerdir?
C 21. 1. Etik kararların sonuçları geniş bir
çevreyi etkiler. 2. Etik kararlar,
birden fazla alternatife sahiptir.
3. Etik kararların karmaşık sonuçları vardır. 4. Etik kararlar, kesin olmayan
sonuçlara sahiptir. 5. Etik kararlar, kişisel görüşleri
içerir.
S 22. George Steiner ve John Steiner, etik sorunların neden
karmaşık ve zor oldugunu ve etik prensipleri gerektirdigini on nedene
baglamaktadır bunlar nelerdir?
C22. 1. Yöneticiler etik kararlar alırken
gerçeklerle degerler arasında bir ayrım yapmak zorundadır.
2. İyi ve kötü aynı zamanda vardır, birbirine
baglıdır. 3. Sonuçlarla ve etkilerle
ilgili bilgi sınırlıdır.
4. Yöneticiler, rekabetle, etik degerler
arasında çogu zaman tercih yapmak zorunda kalmaktadır.
5. Birden fazla seçenek arasından tercih
yapmada, taleplerin belirlenmesinde karmaşık etik araçlar kullanılır.
6. Zaman içinde etik standartlar degişim
gösterir. 7. Kişisel nedenler, eksiktir.
8. Etik standartlar ve prensipler daima, sorunların çözümü için yeterli
degildir. 9. Yirmi birinci yüzyılda
yöneticiler, dürüstlük, yardımseverlik ve alçak gönüllülük gibi geleneksel
de¤erlere uzanan yeni etik sorunlarla yüz yüze gelecektir.
10. Bugün işletmelerin yöneticileri günümüzde
etik sorunların karmaşıklıgıyla ilgili olmak zorundadır.
S 23. Jones’e göre etik derslerinin ve egitiminin olumlu
sonuçları nelerdir?
C 23. • Çalışanlara,
etik karar alma sürecine etkin katılımına yardımcı olacak mantıgı, fikirleri ve
kelimeleri saglar. • İnsanlara, etik önceliklerin seçimi ve özetlenmesi yoluyla
çevrelerine karşı duyarlı olmasına yardım eder. • Etik standartları ihlal edenlere ve ekonomik tutuculuga kendini
adayanlarla
mücadele etmede
akılcı silahlar saglar. • İşletmenin, kamuoyunun etik testinden geçmeyen
faaliyetleri için çalışanların bir alarm sistemi gibi hareket etmesine olanak
yaratır.
• Etik sorunlara ve
etik çözümleri bulmak için iş birligi, hassasiyet ve bilinç yaratır. • Etik
farkındalıgı ve etik cesareti kuvvetlendirmeye destek olur. • Tek etik sorunlarda
ve bir grubun vicdani degerlerini geliştirmede insanların yeteneklerini artırır.
• Etik standartları ve sosyal dinleyiciler yaratmak için araçlar ve etik bir
anlayışı saglayarak, işletmenin etik
iklimini geliştirir.
S 24. Bazı
araştırmacılara göre ise etik egitim, iş ortamındaki ilişkilerin ve
işletmenin etik çevresine deger katabilir. Bunun yolu nelerdir?
C 24. • Bir
çalışanlara degerleri arasında eşleşmeyi saglar. • Bir çalışanın degerlerinin,
akranları ve diger çalışanlar ya da üst yöneticileri tarafından degerlendirilmesinin
engellenmesini saglar.
Bir çalışanın üst
yöneticisinden gelen etige uygun olmayan bir emri ele alır. • Etik köşe
başlarının engellemeyi teşvik eden bir performans sistemiyle başa çıkar.
S 25. Etik Gelişimin Aşamaları nelerdir?
C
25. Kohlberg’in 20 yıl boyunca yaptıgı araştırmaya göre pek çok
birey olgunluk döneminde ancak dördüncü ve beşinci aşamalara ulaşabilmektedir.
Çok az sayıda birey altıncı aşamaya ulaşabilmektedir Aşama 1. Cezadan Kaçınma. Aşama
2. Ödül Arama. Aşama 3. İyi Birey. Aşama 4. Yasa ve Emir:
Aşama 5. Sosyal Sözleşme. Aşama6. Evrensel Etik Prensipler.
S 1 . İşletme sosyal
sorumlulugu nedir?
C1. işletmenin
faaliyetlerinden etkilenen bireylere, topluluklara ve çevreye hesap verme
gerekliligidir.
S2. İşletmelerin sosyal sorumluluklarındaki artış, bugün modern
işletmelerin iki özelliginden kaynaklanmaktadır bunlar nelerdir?
C 2.1) Çeşitli etkilenenlerin
beklentilerini karşılamanın önemi, 2) işletmelerin etkilenenlerin üzerindeki
büyük etkisi.
S3. Toplumun işletmelerden sosyal sorumlulukla ilgili
beklentileri nezaman başlar?
C 3. 20.yüzyılın
başlarında ABD’de başlamıştır.
S4. Topluma karşı sorumlulukları olduguna inan düşünürler
kimlerdir?
C4. Andrew
Carnegie, çelik sektöründe çalışmaktaydı ve işletme gelirlerinin önemli bir
bölümünü egitime ve gönüllü kurumlara bagışlamış. Henry Ford’da çalışanların
saglık ihtiyaçlarına destek olan programlar geliştirmiştir.
S 5. Yardımseverlik prensibi kardeşimi koruyorum” görüşü kime aittir?
C5. Andrew Carnegie
aittir.
S6. Etkilenenler yönetimi teorisini dogurdugu görüş nedir?
C 6. Vekillik prensibi
S
7. İşletme sosyal
sorumlulugunun temelini ne oluşturur?
C7. Gönüllülük ve
vekillik prensipleri oluşturur.
S 8. Ekonomik Öncelikler Konseyi nedir?
C 8. işletmeleri
gözlemleyen ve büyük işletmelerin sosyal davranışlarıyla ilgili periyodik
raporlar hazırlayan bir kurumdur. Bu konsey 1987 yılından itibaren sosyal
sorumluluk gösteren işletmelere “pozitif vurgu” yapmaya başlamıştır.
S 9. “Güvenilir işletme Yatırımları nedir?
C 9. Önemli işletme
liderleri, akademisyenler, sendika ve medya temsilcileri tarafından 1989’da
kurulmuştur. Bu organizasyonun amacı, yürekli, dürüstçe ve sosyal vizyonla
hareket ederek sosyal sorumluluklarda gelişmelere neden olan işletme
liderlerini ve diger bireyleri belirlemektir.
S 10. İşletme sosyal sorumlulugunun temel
sınırları nedir?
C
10. Temel sınırlar yasalara uygunluk, maliyet, etkinlik, faaliyet
alanı ve karmaşıklıktır.
S 11.
Ögrenilmiş çıkarlar nedir?
C
11.İşletmelerin ekonomik çıkarlarını bırakmadan sosyal açıdan duyarlı olmasına “ögrenilmiş
çıkarlar” denir.
S 12.
İşletme yöneticilerinin, sosyal faaliyetlerle kârlılıgını nasıl uzlaştırılabilecegi ile ilgili
geliştirdikleri ilkeler nelerdir?
C 12. Kısa Dönemli Kârlılıga Karşı Uzun Dönemli Kârlılık.
Maksimum Kârlılıga Karşı Optimum Kârlılık. Etkilenenlerin Çıkarlarına Karşı
Sermayedarların Çıkarları.
S
13. İşletmelerin
sosyal sorumluluk alanları ve bununla ilgili kurulması gereken programlar
nelerdir?
C 13. • Dogal yaşamı koruma sorumlulugu; •
Tüketicilere olan
sorumluluk. •
Çalışanların refahına yönelik
sorumluluk. •
Yerel, ülke ve hükümet kurumlarına
yönelik sorumluluk. •
işletmenin faaliyet gösterdigi
bölgedeki kamuoyu ya da topluma olan sorumluluk. • Medyaya olan
sorumluluk.
S
14. Sosyal sorumlulukla ilgili olmanın
prosedürleri nelerdir?
C
14. Bu sorumluluklarla ilgili olmanın bir yolu, stratejik sosyal
konuları tahmin etmek için iç prosedürlerin oluşturulmasıdır. Daha sonra
işletme sosyal sorumlulugu, düzenli bir işletme fonksiyonu ve sosyal açıdan
sorumlu stratejiler geliştirerek kurumsallaştırılabilir.
S 15. İşletme etigi nedir?
C 15.Sonuçlar ve kararlardaki fikir birligi
ile ekonomik çıkarlara karşı sosyal ve
refah talepleri arasıındaki denge için yapılan tercihlerle ilgili inanç ve ilkelerin bütünüdür.
S 16.
Laura Nash , işletme etigini nasıl açıklamıştır?
C 16. İşletme
etigini, “kişisel ahlaki normların ticari yatırımların amaç ve faaliyetlerine
nasıl uygulanacagını araştıran bir
disiplin” olarak tanımlamıştır. Nash,
yönetsel karar almada işletme etiginin üç temel alanla ilgili oldugunu
belirtmiştir: 1) Yasaların ne olması ve bunlara uyum uyulmayacagı seçimi,
2) Diger ülkelerdeki faaliyetlerinde ekonomik ve sosyal konularla ilgili seçim
yapma ve 3) Bir kişinin kişisel ç›karlarının öncelikleri ile işletmenin
çıkarları arasında seçim yapmak.
S17. Carroll işletme etigi sorunlarının beş düzeydeki kaynagını
işaret etmiştir bunlar nelerdir?
C 17. Bunlar =kişisel,
organizasyonel, kurumsal, toplumsal ve uluslararası düzeylerdir.
S 18. İşletme Etigi ile ilgili Yanlışlar
nelerdir?
C
18. Birinci Yanlış: Etik
kişisel bir olaydır, kamusal ya da tartışmalara konu olacak
bir mesele
degildir. İkinci yanlış; işletme ve
etik iç içe degildir. Bu yaygın görşlün savunucusu olan
Debeorge’a göre, işletmeler serbest pazarlarda faaliyet
göstermeleri nedeniyle, işletme faaliyetlerinin temelde etige uygun olmaması
dogaldır. Üçüncü yanlış; işletmelerde
etik göreceli bir kavramdır. Bu yanlış
görüşe göre faaliyetlerin ve inanışların tek bir dogru ya da yanlış yolu
yoktur. Dogru ve yanlış, bakan göze göre degişir. Dördüncü yanlış; Başarılı
işletme, etik işletme anlamına gelir. Buradaki neden, iyi işletme
imajını sürdüren, müşterilerle ve çalışanlarla ilgili eşitligi ve dogru
faaliyetler gerçekleştiren, yasal yollardan kâr elde eden işletmeler ve üst
yönetimlerin aynı zamanda etik oldugu gerçegine dayanır.
S 19. Etikle ilgili konularda bilgi sahibi olmadıgı ya da egitimini almadıgı için işletmelerin faaliyetlerinde etik
degerleri göz önüne almalarının, profesyonellige ve yaptıkları için ciddiyetine
uygun olmadıgı görüşünü savunan düşünür kimdir?
C 19. İyi bilinen
bir iktisatçı olan Milton Friedmandır.
S 20. Etik sonuçların işletmelerde gerekli olmasının temel üç
nedeni vardır bunlar nelerdir?
C 20. 1. Çogu zaman yasalar, sorunları tüm
yönleriyle çözmede ya da “gri alanlar”la ilgili sorunların çözümünde yetersiz
kalmaktadır.
2. Serbest pazarlarda ve piyasa
mekanizmalarıyla ilgili düzenlemeler, işletme sahipleri ve yöneticileri, etik
nedenlere dayanan karmaşık krizlere nasıl cevap verecekleriyle ilgili etkin bir
şekilde bilgilendirememektedir.
3. Etik sonuçlar gereklidir, çünkü karmaşık
ahlakla ilgili sorunlar “sezgi” yoluyla ögrenilen ya da ögrenilmiş anlayışları ve insanların, gruplar›n ve
topluluklarda geçerli kurallarla, dogrulukla ve hakkaniyetle ilgili konuları
içerir.
S 21. Etik sonuçların dogasına vurgu yapmak ve yönetsel etigin
karmaşıklıgını gösterme açısından, etik
sorunların özellikleri nelerdir?
C 21. 1. Etik kararların sonuçları geniş bir
çevreyi etkiler. 2. Etik kararlar,
birden fazla alternatife sahiptir.
3. Etik kararların karmaşık sonuçları vardır. 4. Etik kararlar, kesin olmayan
sonuçlara sahiptir. 5. Etik kararlar, kişisel görüşleri
içerir.
S 22. George Steiner ve John Steiner, etik sorunların neden
karmaşık ve zor oldugunu ve etik prensipleri gerektirdigini on nedene
baglamaktadır bunlar nelerdir?
C22. 1. Yöneticiler etik kararlar alırken
gerçeklerle degerler arasında bir ayrım yapmak zorundadır.
2. İyi ve kötü aynı zamanda vardır, birbirine
baglıdır. 3. Sonuçlarla ve etkilerle
ilgili bilgi sınırlıdır.
4. Yöneticiler, rekabetle, etik degerler
arasında çogu zaman tercih yapmak zorunda kalmaktadır.
5. Birden fazla seçenek arasından tercih
yapmada, taleplerin belirlenmesinde karmaşık etik araçlar kullanılır.
6. Zaman içinde etik standartlar degişim
gösterir. 7. Kişisel nedenler, eksiktir.
8. Etik standartlar ve prensipler daima, sorunların çözümü için yeterli
degildir. 9. Yirmi birinci yüzyılda
yöneticiler, dürüstlük, yardımseverlik ve alçak gönüllülük gibi geleneksel
de¤erlere uzanan yeni etik sorunlarla yüz yüze gelecektir.
10. Bugün işletmelerin yöneticileri günümüzde
etik sorunların karmaşıklıgıyla ilgili olmak zorundadır.
S 23. Jones’e göre etik derslerinin ve egitiminin olumlu
sonuçları nelerdir?
C 23. • Çalışanlara,
etik karar alma sürecine etkin katılımına yardımcı olacak mantıgı, fikirleri ve
kelimeleri saglar. • İnsanlara, etik önceliklerin seçimi ve özetlenmesi yoluyla
çevrelerine karşı duyarlı olmasına yardım eder. • Etik standartları ihlal edenlere ve ekonomik tutuculuga kendini
adayanlarla
mücadele etmede
akılcı silahlar saglar. • İşletmenin, kamuoyunun etik testinden geçmeyen
faaliyetleri için çalışanların bir alarm sistemi gibi hareket etmesine olanak
yaratır.
• Etik sorunlara ve
etik çözümleri bulmak için iş birligi, hassasiyet ve bilinç yaratır. • Etik
farkındalıgı ve etik cesareti kuvvetlendirmeye destek olur. • Tek etik sorunlarda
ve bir grubun vicdani degerlerini geliştirmede insanların yeteneklerini artırır.
• Etik standartları ve sosyal dinleyiciler yaratmak için araçlar ve etik bir
anlayışı saglayarak, işletmenin etik
iklimini geliştirir.
S 24. Bazı
araştırmacılara göre ise etik egitim, iş ortamındaki ilişkilerin ve
işletmenin etik çevresine deger katabilir. Bunun yolu nelerdir?
C 24. • Bir
çalışanlara degerleri arasında eşleşmeyi saglar. • Bir çalışanın degerlerinin,
akranları ve diger çalışanlar ya da üst yöneticileri tarafından degerlendirilmesinin
engellenmesini saglar.
Bir çalışanın üst
yöneticisinden gelen etige uygun olmayan bir emri ele alır. • Etik köşe
başlarının engellemeyi teşvik eden bir performans sistemiyle başa çıkar.
S 25. Etik Gelişimin Aşamaları nelerdir?
C
25. Kohlberg’in 20 yıl boyunca yaptıgı araştırmaya göre pek çok
birey olgunluk döneminde ancak dördüncü ve beşinci aşamalara ulaşabilmektedir.
Çok az sayıda birey altıncı aşamaya ulaşabilmektedir Aşama 1. Cezadan Kaçınma. Aşama
2. Ödül Arama. Aşama 3. İyi Birey. Aşama 4. Yasa ve Emir:
Aşama 5. Sosyal Sözleşme. Aşama6. Evrensel Etik Prensipler.
S1. Kültür nedir?
C1.
Karmaşık bir anlam ve davranış sistemi olup bir toplum veya grubun yaşam
biçimini tanımlar Bunun içinde inanç,
deger, bilgi, sanat, ahlak, gelenek, alışkanlık, dil ve giyim kuşam biçimleri
yer alır. Kültür ögrendigimiz bir bütün, toplumsal olarak aktardıgımız gelenek,
bilgi, maddi ürünler ve davranışlardır.
S2. Bir toplumun kültürel ögeleri
nelerdir?
C2. Kültürün maddi ögeleri
:Bir
toplumun ya da grubun herhangi bir gelişim aşamasındaki teknolojik
ilerlemesini, üretim, teknik, hüner ve becerilerini ifade eder. Manevi ögeler
:ise
toplum yaşamını düzenleyen deger, inanç, gelenek, görenek ve ahlak
kurallarından oluşur.
S3. Ulus
nedir?
C2.Belirgin
sınırlarla çizilmiş bir bölgede yaşayan ve otoritesini bu sınırlar içinde
belirgin kılan insanlardan oluşmuş bir bütündür.
S4. Toplum nedir?
C4. Organize olmuş
toplumsal ilişkileri paylaşan ve belirli ulusal bir sınır içinde yaşayan
insanlar bütünüdür.
S5. Kültürün Özellikleri nelerdir?
C5. • Kültür paylaşılır: Kültürün en önemli
özelligi insanların onu paylaşmalarıdır. • Kültür kalıtsal degildir, ögrenilir: Kültürel inanç ve pratikler
gayet iyi bir biçimde ögrenilmişlerdir ve dogaldırlar. • Kültür oldugu gibi
kabul edilir: Kültür ögrenilmiş bir kavram olması nedeniyle, bir toplumun
üyeleri onu nadir olarak sorgularlar. • Kültür semboliktir,
dil aracılıgıyla aktarılır: Kültürü belirgin kılan şey insanları n objelere veya
davranışlara atfettikleri anlamlardır veya sembollerdir. • Kültür yer ve zamana göre degişir: Nasıl fiziksel ve
sosyal çevre bir toplumdan digerine
farklılık taşıyorsa, insanların yaratıcılıgı ve uyum yetenegi karşı laştıkları
sorunlara adapte olmalarını saglıyorsa, kültür de bir yerden bir başka yere
göre degişir. Sabit veya degişmez degildir.
S6. Dil nedir?
C6.Kültürün
aktarılışında en önemli parçalarından birisidir.
S7. Sembol nedir?
C7.İse insanların
iletişimde kullandıkları anlam ifade eden her şeydir.
S8.Dilin gerçekligi anlamamızda bize rehberlik eden bir
faktör oldugunu savunurlar. “Dünya hakkında görüşlerimizi etkileyen şey,
ögrenmiş oldugumuz dile baglıdır gerçeklik hakkındaki algılamalarımızı tayin
eden “şey” de kullandıgımız dilin gramer ve kelime yapısıdır tezini savunan
düşünür kimdir?
C8. ” Sapir ve Whorf’dur.
S9.
Norm nedir?
C9.Kültürün
belirledigi yerleşik davranış kurallarıdır. Her kültürde toplumsal düzeni saglayan
bireylere yol gösteren kurallar,
standartlar ve fikirler bulunur.
Bütün bunlara norm adı verilir. Norm yaptırımı olan kurallar sistemidir.
S10. Sosyologlara göre normlar kaça ayrılır?
C10. Formal ve informal normlar
şeklinde ikiye ayırırlar.
Formal
veya resmi normlar :Yazılı kurallar olup karşı gelindigi takdirde şiddetle
cezalandırılırlar. Bu normlar genelde kanun veya yasa biçiminde karşımıza
çıkarlar, dogru ve yanlış davranışı kesin bir biçimde ayırırlar. İnformal veya gayri resmi
normlar : Genellikle anlaşılır
fakat kesin bir biçimde kayıtlı veya
yazılı degildirler. Örnegin uygun bir
giyim tarzının standartları informal normlardır.
S11. Normları âdetler
ve örfler şeklinde sınıflandıran düşünür kimdir?
C11. William Graham Sumner.
S12. Âdet
nedir?
C12 .Bir grubun
davranış standartlarını oluştururlar ve günlük yaşamı yönetirler. Örnegin erkeklerin
pantolon kadınların ise etek giymeleri bir âdettir.
S13. Örfler
nedir?
C13. Örfler ise âdetlerden daha katıdırlar. Genelde
etik ve ahlaka ilişkin davranışları kontrol ederler. Örnegin yasal ve dini
emirler, başkalarını öldürmenin, eşlerin birbirlerini aldatmalarının
yasaklanışı gibi. Esasında
yasalar, örflerin formalleştirilmiş, yazılı hale
getirilmiş biçimleridir.
S14. Degerler
nedir?
C14. Bir toplum içinde
yaşayan insanların iyiyi, dogruyu, güzeli, uygun olanı veya yanlışı, çirkini,
uygun olmayanı belirledigi ortak düşüncelerdir. Örnegin saglık, sevgi, demokrasi ve
eşitlik bu tür genel degerler arasındadır.
S15. Yaptıgı araştırmada Amerika’da yaygın bir biçimde
paylaşılan degerleri araştıran düşünür kimdir. Bunlar arasında en öne çıkanlar
nelerdir?
C15
Sosyolog Robin Williams dır : •
Başarı • Yeterlilik • Zenginlik
• Vatanseverlik • Eşitlik • Bilimin üstünlügü • Dine baglılık
S16. Kültürel birleşme (entegrasyon) nedir?
C16 Kültürün bütün parçalarının herhangi bir
biçimde birbirlerine baglanmasına denir.
S17. Baskın
kültür nedir?
C17. Toplum içindeki en
güçlü grupların sahip oldugu kültürdür. Genelde orta sınıfın paylaştıgı degerler,
çeşitli alışkanlıklar ekonomik kaynaklar baskın kültürü oluşturur. Bu kültür, o
toplumun televizyon kanalları, moda endüstrisi, modern Avrupai gelenekler,
örnegin fast food zincirleri, profesyonel spor takımları tarafından desteklenen
ve aynı zamanda da bunlardan etkilenen kültürdür.
S18. Baskın kültür formu nedir?
C18.
O toplum içindeki temel kurumlardan en çok destegi alan ve temel inanç
sistemlerini oluşturan kültürdür.
S19. Alt
kültür, nedir?
C19 Bir çeşit kültür
grupları olup deger ve normları baskın kültürden farklı olan kültürlerdir. Genelde alt
kültürler ya o kültürün bir parçasının karşılaştıgı bir sorundan dolayı veya sahip oldugu bir
imtiyaz nedeniyle oluşurlar. Bazen ortak bir yaş (gençlik, yaşlılık), bölge
(Alpler), etnik bir köken (Boşnaklar, Ermeniler, ispanyol kökenli Amerikalılar),
meslek (itfaiyeciler, AKUT üyeleri), özür (işitme ve görme engelliler) gibi
nedenlere dayalı olarak da alt kültürler oluşabilir.
S20. Karşıt
kültür nedir?
C20. Deger, norm ve yaşam biçimi açısından
içinde yaşadıgı kültüre ters düşen tutum ve davranışları içeren kültürler adını
alır. Örnegin
bugün Amerika’da yaygın olarak görülen Hare Krishna Hareketi bu tür bir karşıt
kültürdür. Karşıt kültüre bir örnek de 1960’lı yıllarda görülen hippiler
verilebilir.
S21. Yüksek kültür nedir?
C21., insan yaratıcılıgınn estetik
mükemmellik ile özdeş olan en üst düzey örneklerine işaret eder .Toplum içinde özel bir yaşam biçimi,
zevkleri ve alışkanlıkları olan küçük bir elit grubun sahip oldugu kültüre yüksek kültür denilir.
S22. Popüler kültür
nedir?
C22. Topumun büyük çogunlugunca kabul
gören kültür kalı plarına popüler kültür diyoruz . Örnegin televizyon
seyretmek, maça gitmek, aile aktivitelerine katılmak, piknige gitmek,
ızgara köfte pişirmek, macera filmleri
seyretmek, arabesk müzik dinlemek. Popüler kültür büyük ölçüde kültür
endüstrisi ürünlerinden oluşur.
S23.Kültür şoku nedir?
C23. Bize aşina olmayan bir kültürel
çevreye girdigimizde kendimizi yolunu şaşırmış, belirsizlik ve korku içinde
hissederiz. Bu durumdaki bir birey kültür şoku yaşıyor demektir. Örnegin bir
Türk’ü Çin’deki bir restorana gittiginde aşina oldugu yemekler yerine, özel
yemeklerin veya mönülerin köpek veya domuz etinden yapılması onu flaşkınlık
içerisinde bırakabilir.
S24. Kültürün degişen toplumsal koşullara
uyum saglamasında yaşanan boşluk veya gecikmeleri kültür boşlugu veya kültürel gecikme şeklinde adlandıran düşünür kimdir.
C24. William Ogburn dur.
S25. Etnosantrizm nedir?
C25
Bir kültürü bir başka kültürün standartları açısından yargılamak
veya bir takım şeyleri belirli bir grubun bakış açısından görme alışkanlıgıdır.
S26. İçinde yaşadıgı mız grubun her şeyin merkezi oldugunu,
diger grupların ise kendimizi degerlendirdigimiz
referans gruplarını oluşturdugunu söyleyen düşünür kimdir?
C26. Sosyolog William Sumner dir.
S27. Etnosantrizm’in hem olumlu hem de
olumsuz yönleri nelerdir?
C27 . Olumlu yönü: Grup üyeleri
arasındaki grup baglılıgını arttırmasıdır. Olumsuz yönünde :zararlı ayrıcılıklara neden
olup başkalarını küçümsemeye ve dışlamaya iten davranışlara yol açmasıdır.
S28. Günümüzde bir tür etnosantrik
görüş olan ise Avrupa merkezcilik yani
“eurosantrizm” nedir?
C28. Bu kavram Avrupalı olmayan tarih ve kültürleri ve
Avrupa dışındaki toplumları Avrupa ülkelerinin standartları açısından
degerlendirmek veya yargılamaktır.
S29. Kültürel
rölativizm nedir?
C29. Kültürü yine o kültürün yapısı
içinde deger yargılarını kullanmadan
tanımaya ve anlamaya diyoruz.
S30. Yazar
Marlo Morgan’ın Aborijinlerle yaşadıgı deneyimleri önce etnosantrik daha sonra kültürel
rölativist bakış açısıyla ele aldıgı kitap nedir?
C30.“Bir
Çift Yürek” bir dönem çok okunan
kitaplar listesinde ilk sıraları almış, bir başka deyimle popüler kültürün
bir parçası olmuştur.
S31. Kültürel
degişimi etkileyen üç önemli kaynak vardır. Bunlar nelerdir?
C30. • Toplumsal koşular • Keşif ve icatlar
•
Yayılma
S 1. İşletmenin amaçları nelerdir?
C 1.İşletme
amaçları geleneksel işletmecilik ve günümüz işletmeciliği açısından farklılıklar
gösterir. Geleneksel işletmecilik anlayışına göre işletmelerin en temel amacı
kâr elde etmek olarak düşünülürken; çağımız işletmecilik anlayışına göre ise
kâr elde etmek anlayışının yanına topluma fayda sağlamak ve işletmeyi sürekli
kılmak anlayışları da eklenmiştir.
S 2. İşletmelerin amaçları belirlenirken dikkat edilmesi gereken
konular nelerdir?
C 2. •
Amaçlar işletmeye özel olmalıdır .•
Amaçlar ölçülebilir olmalıdır. •
Amaçlar ulaşılabilir olmalıdır. • Amaçlar gerçekçi olmalıdır
•
Amaçlar zaman sınırlı olmalıdır • Amaçlar birbiri ile uyumlu olmalıdır.
• Amaçlar üzerinde uzlaşılmış olmalıdır
• Amaçlar belirgin
olmalıdır
S
3.İşletmelerin
amaçları kaça ayrılır?
C 3 Genel
amaçlar, stratejik amaçlar ve özel amaçlardır.
S
4. İşletmenin Genel Amaçlar nedir?
C 4. İşletmelerin amaçlarına ulaşabilmeleri için öncelikli olarak
kendilerini sorgulamaları ve ulaşmak istedikleri hedefi belirlemeleri
gerekmektedir.
S
5. Vizyon nedir?
C 5. İşletmelerinin gelecekte olmasını arzu ettikleri durumun
ifadesidir. Geleceği görebilme, gelecekle ilgili amaç belirleme.
S 6. Vizyon, kaç temel öğeden oluşur?
C 6 Temel değerler= İşletmeler
tarafından belirlenen ve farklı koşullar karşısında dahi değişmeyen birtakım
değerlerdir. İşletmelerin temel değerlerine örnek olarak sosyal sorumluluk, yenilikçilik,
üstün müşteri hizmeti ve öncü teknolojilere sahip olmak verilebilir. Temel amaç= İşletmelerin
var olma sebebidir ve işletme tarafından misyon tanımlanırken açıkça ifade
edilmelidir.
Hayalî Hedefler =
İşletme yönetiminin gerçekleştirmeye karar verdiği gelecekle ilgili kararlardır.
S 7. Misyon nedir?
C 7. İşletmenin tüm çalışanları tarafından paylaşılan değerler ve
ortak inançlar bütünüdür.
S 8. İlke nedir?
C 8. Değişmesi veya ikamesi mümkün olmayan değerlerdir. İşletme
ilkelerine örnek olarak vergi kaçırmamak, borçları zamanında ödemek ve dürüst
satış yapmak verilebilir.
S 9. Misyonun özellikleri nelerdir?
C 9 • Misyon uzun dönemli bir amaçtır ve sıklıkla
değiştirilemez, • İşletmelere özgüdür ve işletmeleri özel kılar, • Çalışanlara yöneliktir ve çalışan herkesi
ilgilendirir, • Ürün üzerine değil, daha
çok pazar üzerine yoğunlaşır,• Misyon, işletmeyi her zaman başarıya
yönlendirir.
S 10. İşletmelerin stratejik amaçları
nedir?
C 10. İşletmelerin stratejik amaçları vizyon ve misyon doğrultusunda
belirlenir. Stratejik amaçlar kârlılık,
süreklilik ve büyüme olarak
üç başlık altında incelenebilir:
S 11. Kâr nedir?
C 11. İşletmelerin gelirlerinden giderlerinin çıkarılması sonucu
elde edilen pozitif değerdir. Kâr veya Zarar = Toplam Gelirler - Toplam
Giderler şeklinde hesaplanır ve Toplam Gelirler >Toplam Giderler olması
şeklinde tanımlanmaktadır.
S 12. İşletmenin süreklilik sağlaması
neye bağlıdır?
C 12. İşletmelerin rakiplerini iyi tanıması ve rakiplerinin
üstün ve zayıf yönlerini tespit etmesi değişen çevreye uyum göstermeleri
gerekmektedir.
S 13. Büyüme nedir?
C
13.işletmeler açısından sayısal
olarak gelişme ve üretim hacminin artışı olarak tanımlanabilir. Büyümenin en
önemli avantajı maliyetlerde düşüştür. İşletmede üretim miktarı arttıkça birim
başına düşen maliyet azalır ve kâr artar.
S 14. İşletmelerin özel amaçları
nelerdir?
C 14. • İşletme olarak kaliteli ürün veya hizmet üretmek, •
Bulunduğu bölgede istihdam olanağı yaratmak,• Sosyal sorumluluk projelerinde
yer alarak topluma hizmet etmek, • Vergi ödemek koşuluyla devlet bütçesine
katkıda bulunmak, • Ulusal ya da uluslararası alanda tanınan bir işletme haline
gelmek, • İşletmeyi diğer işletmelerden farklı kılacak bir imaj oluşturmak ve
marka değerini arttırmak, • Faaliyet alanlarında etik sorumluluklar›n
bilincinde hareket etmek, • Doğal çevreye karşı sorumlu davranmak, • Çalışanlara
iyi ücret vermek ve sosyal güvencelerini sağlamak, • Çalışanların kişisel
gelişimlerini arttırmaya yönelik eğitim olanakları sağlamak, • Çalışanlara daha
kaliteli ve nitelikli bir çalışma ortamı yaratmak.
S 15. işletmenin fonksiyonları nelerdir?
C15. Yönetim, üretim, pazarlama, insan kaynakları, finansman,
muhasebe, halkla ilişkiler ve araştırma-geliştirme fonksiyonlarıdır.
S 16. Yönetim nedir?
C 16.Yönetim belirlenmiş
işletme hedeflerine ulaşabilmek ve işleri etkin ve verimli yapabilmek amacıyla
sınırlı işletme kaynaklarını ve yeterli iş gücünü kullanarak planlı bir
biçimde iş görme faaliyetidir. Üst
fonksiyon olarak düşünülebilir
S 17. Üretim nedir?
C 17. İşletmelerde ürün veya hizmetlerin ortaya çıkarılması için
yapılan faaliyetlerin tümüne denir.
S 18. İşletmelerdeki üretim süreci
sonucunda neler olmuştur?
C 18 • Birtakım materyallerde şekil değişikliği gerçekleşir, • Tüketici istediği ürüne istediği
zamanda ulaşır, • Ürün ya da
hizmete tüketicinin istediği yerde
ulaşması sağlanır, • tüketici ürüne sahip
olarak yaşadığı memnuniyeti ifade eder.
S 19. Pazarlama, nedir?
C 19.“Bir satın alma sürecindeki tüketici ihtiyaç ve isteklerini
belirleme ve karşılamaya yönelik tüm faaliyetlerdir.
S 20.Üretilen ürünün hedef pazarın ihtiyaçlarını en uygun şekilde
karşılayabilmesi için nelere ihtiyaç vardır?
C 20.Ürün, dağıtım,
fiyatlandırma ve pazarlama
iletişimi.
S21.
İnsan Kaynakları nedir?
C
21.Organizasyon için en etkili insan gücünü bulmak, geliştirmek ve bunun
sürekliliğini sağlamak amacıyla ortaya konan faaliyetler bütününe “insan
kaynakları yönetimi” adı verilir.
S22. Finansman nedir?
C 22. Terim olarak “fon sağlama” anlamındadır. İşletmelerin iki
çeşit finansman kaynağı vardır. Bunlardan ilki işletme sahiplerinden ve
hissedarlardan sağlanan öz kaynaklardır.
İkincisi ise kredi kuruluşlarından sağlanan borçlar, yani yabancı kaynaklardır.
S 23. Muhasebe nedir?
C 23 İşletme faaliyetleri hakkında parasal bilgilerin rakamsal
olarak belirlenmesi, kaydedilmesi, özetlenmesi, değerlendirilmesi ve
ilgili paydaşlara aktarılması sürecine denir.
S 24. Muhasebe ve finansman faaliyetleri
birbiriyle benzer gözükmesine rağmen aralarındaki fark nedir? .
C24.Muhasebe faaliyetleri, verilerin kayıt ve analizi olarak;
finansman faaliyetleri ise fon bulma ve yatırım kararları olarak birbirlerinden
ayrılırlar.
S 25. Halkla ilişkiler nedir?
C
25 İşletmenin olumlu bir imaja sahip olabilmesi için gerekli tanıyım
politikasının saptanması ve bütün paydaşlarla doğru bilgi akışının sağlanması
için yürütülen faaliyetlerdir. İşletmelerde halkla ilişkiler faaliyetleri genel
olarak duyurum, basın bültenleri ve çeşitli kamu yararına faaliyetler
olarak gerçekleştirilir.
S 26. Halkla ilişkiler ile ilgili kaç
temel ilke vardır?
C 26. Karşılıklı Yarar ilkesi:
İşletme tarafından verilen bilgiler doğrultusunda tüketicilerin ürüne ya da
hizmete ilgisi arttırılır. Süreklilik ilkesi:
Halkla ilişkiler faaliyetleri işletmelerde devamlı olarak sürdürülmelidir. Doğruluk ilkesi: Halkı işletmeye yönlendirecek
bilgiler kesinlikle doğru olmalıdır. Planlılık ilkesi:
Halkla ilişkiler çalışmaları belirlenmiş bir plan doğrultusunda
yürütülmelidir
S 27. İşletmelerin çevresi kaça ayrılır?
C
27.İşletmenin
iç çevresi= İşletme içinde bulunan aktörler kabul edilebilir. İşletme
sahipleri, ortaklar= Yöneticiler ve çalışanlar bu grup içinde yer
alır. İşletme
sahipleri ve ortaklar= İşletmenin kuruluşundan itibaren işletme ile
etkileşim halindedirler ve beklentileri fazladır. İşletme
Çalışanları Yöneticiler= işletmenin yönetimini üstlenmiş
olan ancak girişimcinin isteğiyle ücret karşılığı çalışan kişilerdir
S 28. Kurumsal Yönetim nedir?
C 28. İşletmedeki
söz sahipleri ile hak sahipleri arasındaki ilişkilerin düzenlenmesine denir.
S 29 İşletmelerin sektörsel çevresi
kaça ayrılır?
C 29. Tüketiciler= Piyasada işletmeler tarafından
sunulan ürünlerin potansiyel kullanıcılarıdır.
Tedarikçiler,
işletmelerin üretimde kullanacakları ham madde, yarı mamul, madde, finans,
enerji, insan kaynağın danışmanlık, bilgi vb. ihtiyaçlarını karşılayan
kurumlardır.
İkame ürünler= işletmenin ürünlerinin yerini alabilecek ürün ve hizmetlerdir
Klasik ikamelere örnek olarak şunlar verilebilir: meyve suyu yerine ayran, karayolu
yerine demir yolu ulaşımı.
Rakip Firmalar=
Rakipler, aynı sektör içerisinde ve aynı hedef kitle için benzer ürün veya
hizmet üreten işletmelerdir.
S 29. İşletmenin Ulusal Çevresi nedir?
C 29.İşletmenin içinde bulunduğu ülkedeki işletmeyi doğrudan veya
dolaylı etkileyecek tüm etmenler işletmenin ulusal çevresini oluşturur
S 30. İşletmenin ulusal çevresi kaç
unsurdan oluşur?
C 30. Devlet =yasalarla ve benzeri düzenlemelerle
işletmeler üzerinde yaptırım gücüne sahiptir. Toplum=Toplum
ve işletme ilişkileri, tüketici grubunu da içine alan geniş bir kitledir. Kurumlar= İşletmelerin ilişki içinde olduğu
kurumlar başta aile olmak üzere dini, askeri, politik, kültürel, sosyal ve
ekonomik nitelikli kurumlardır.
S 31. Uluslararası düzeyde ortaya ç›kan
ilişkiler nelerdir?
S 31 • Gidilen ülke pazar ve tüketicileri ile ilişkiler, •
Gidilen ülkedeki resmi kurumlar ile ilişkiler, • Gidilen ülkedeki ekonomik ve
ticari anlaşmalar, • Çok uluslu işletmeler.
S 32. İşletmelerin sorumlulukları nelerdir?
C 23. İşletmelerin sosyal sorumlulukları, işletmelerin ahlaki
sorumlulukları ve işletmelerin çevreye karşı sorumluluklarıdır.
S 33. Sosyal Sorumluluk nedir?
C 33 İşletmelerin
topluma karşı duyarlı davranmalarıdır.
S 34. Sosyal sorumluluk faaliyetlerinin
işletmeye diğer getirileri nelerdir?
C 34 • Nitelikli personelin işletmeye çekilmesi, çalışanlar ile
daha sıkı bağlar kurulması, çalışan sadakatinin arttırılması, • İtibarın artması
ve marka değerinin yükselmesi sonucu müşteri bağlılığının artması, • Daha iyi
şartlarda borçlanılması ve hisse senedi değerinin artması.
S 35. İşletme içi kabul görmesi
beklenen bazı etik değerler nelerdir?
C 35. kaliteli ürün üretmek, yalan söylememek, dürüst olmak,
tüketiciye yanıltıcı bilgiler vermemek, şeffaflık, tarafsızlık.
S 36. Etik olmayan kararları önlemek
için alınacak önlemler nelerdir?
C 36 • İşletme içi etik kurallar oluşturulmalıdır, • Etik
kurallar ve etik kuralların önemi çalışanlara benimsetilmelidir, • Yapılacak
davranışın etik olup olmadığı konusundaki belirsizliklerde karar yapılmaması yönünde
verilmelidir, • Etik dişi ve yasa dışı çalışmalar ve anlaşmalar ortaya
çıkarılmalıdır, işletme içi denetimler yapılmalıdır, • Etik dışı davranan
kişiler cezalandırılmalıdır, • Sonuçları itibar› ile işletmeye yarar sağlasa
dahi tüm etik dışı davranışlar ve eylemler işletme tarafından kabul
edilmemelidir.
S 37. işletmelerin Çevreye Karşı Sorumlulukları nelerdir?
C37.
İşletmenin
iç çevreye karşı sorumlulukları=Çalışanlar= İşletmenin en önemli üretim kaynaklarıdır. Hissedarlar ve yatırımcılar ise
işletmenin finansal kaynaklarını oluştururlar
İşletmenin dış çevreye
karşı sorumlulukları= Tüketiciler
ve müftleriler: işletmelerden
güvenilir ve kaliteli mal ve hizmetler sunmalarını beklerler. Resmi kurumlar:
Devletin, toplumun eğitim, sağlık, güvenlik, barınma, beslenme, sağlıklı bir
toplum gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurduğu kurumlara denir.
S 38. İşletmelerin çevre ile ilgili
alması gereken önlemler NELERDİR?
C 38. • İşletmelerde atıkların geri kazanılmasını sağlayan çevre
ile uyumlu teknolojiler kullanılmalıdır,
•
Geri kazanım imkânı olmayan ürünler gerekli makamlara teslim edilmelidir,
•
Tehlikeli ürün kullanan ve üreten işletmeler çevre mevzuatına uymalı ve sigorta
yaptırmalıdır,
•
Hava kirliliğini önleme amaçlı çevre ile uyumlu tedbirler alınmalıdır,
•
Su kirliliğini önleme amaçlı çevre ile uyumlu arıtma tesisleri kurulmalıdır,
•
İşletme içi zararlı atıklar kanunca belirtilen yerlere veya ulaştırma araçlarına
teslim edilmelidir.
S 39. Etkili sosyal sorumluluk
raporları NELERDİR?
C 39• Doğru, şeffaf ve güvenilir olmalı, • İşletmenin
faaliyetlerini işletme amaçları ve stratejileri kapsamında tanımlamalı, • En
iyi uygulamalara ve geniş çapta kabul görmüş standartlara referans vermeli, •
Kendi performans değerlendirmelerini yapabilmeleri için paydaşlara uygun
ayrıntılar sunmalı, • Gelecekteki performansı ölçmek için temel sunmalıdır.
S 40. Küresel Raporlama Girişimi nedir?
C 40. 1997’de kurulan
Küresel Raporlama Girişimi bir
kurumun ekonomik, çevresel ve sosyal performansına dair genel kabul görmüş bir
raporlama çerçevesi olarak kabul edilebilir
S 41. GRI yönergesinde performans
göstergeleri nelerdir?
C 41 • Ekonomik Performans
Göstergeleri: Sürdürülebilirliğin ekonomik boyutu, bir
kuruluşun paydaşlarının ekonomik statülerinde oluşturduğu değişiklikler ile
yerel, ulusal ve küresel ekonomik sistemde yaratıcı etkilerle ilişkilidir.
• Sosyal Performans Göstergeleri: Sürdürülebilirli¤in
sosyal boyutu, kuruluşun içinde bulunduğu sosyal sistem ve kendi çalışanları
üzerindeki etkileri ile ilgilidir.
• Çevre Performansı Göstergeleri: Sürdürülebilirli¤in çevresel boyutu, kuruluşun ekosistemler,
toprak, hava ve su gibi canlı ve cansız do¤al sistemler üzerindeki etkilerini
ele almaktadır.
S 42 Küresel İlkeler Sözleşmesi nedir?
C42. İnsan hakları, çalışma koşulları, çevre ve yolsuzluk
konularında belirlenen on ilkeden oluşmaktadır. Birleşmiş Milletler tarafından
2000 yılında yaygınlaştırılmıştır.
İşletme(3) s1.İşletmelerin sınıflandırılmasında yaygın görüşlerin ölçütleri nelerdir? C 1. • Faaliyet Alanlarına Göre işletmeler • Ekonomik Fonksiyonlarına Göre işletmeler • Üretim Araçlarının Mülkiyetine Göre işletmeler • Büyüklüğüne Göre işletmeler • Üretimde Kullanılan Teknolojiye Göre işletmeler • Tüketicilerin Türüne Göre işletmeler • Hukuki Yapılarına Göre işletmeler • Ulusal Kökenlerine Göre işletmeler
S 2. Faaliyet alanlarına göre işletmeler nelerdir?
C 2. Endüstri işletmeleri, Ticaret işletmeleri ve Hizmet işletmeleri olarak sınıflandırılırlar. İşletmeler, faaliyet alanlarına göre sınıflandırırken temel alınan ölçüt, üretilen ürünün türü ve üretimin gerçekleştirildiği alandır.S
S 3. Endüstri işletmeleri nedir?
C 3. Üretim sürecinde kullanılan ham madde, malzeme gibi girdileri işleyip fiziksel ve kimyasal yönden değişime uğratarak yeni bir ürüne dönüştüren işletmelerdir.
S4. Endüstri işletmeleri ürettikleri mamulün türüne göre kaça ayrılır?
C 4. –Dayanıklı Mallar Üreten işletmeler -Dayanıksız Mallar Üreten işletmeler:
S 5. Ticaret işletmeleri nedir? Özellikleri nelerdir?
C 5.Üretici işletmeler ile tüketiciler arasında yer alan ve üretici işletmelerin ürettikleri malların toptancılığını, yarı toptancılığını ve perakendeciliğini yapan işletmelerdir.
ÖZELLİKLERİ=• Gelir sağlama amacıyla kurulurlar • Sürekli bir biçimde faaliyette bulunurlar • Diğer işletmelerden bağımsız şekilde işletilirler • Esnaf işletmelerinden daha büyük ölçeklidirler
S 6. Hizmet işletmeleri nedir? Kaç guruba ayrılır?
C 6.Hizmet, bir kişi veya kuruluşun bir başka kişi veya kuruluşa sunduğu soyut bir faaliyet veya faydadır.
• Satış hizmeti veren işletmelerin • Ulaştırma ve haberleşme hizmeti veren işletmeler (eşya ve yolcu taşımacılığı, PTT vb.), • Sosyal hizmetler üreten işletmeler (hastane, okul vb.), • Sigorta ve finansman hizmetleri veren işletmeler (sigortacılık, bankacılık vb.), • Turizm hizmeti veren işletmeler (otelcilik, acentecilik vb.), • Aracılık ve danışmanlık hizmeti veren işletmeler (hukuksal, finansal, ticari danışmanlık).
S 7. İşletmeler, faaliyet alanlarına göre sınıflandırılırken neye göre alınır?
C 7. Temel alınan ölçüt, üretilen ürünün türü ve üretimin gerçekleştirildiği alandır.
S 8. Ekonomik fonksiyonlarına göre işletmeler kaça ayrılır?
C 8. Mal üreten işletmeler, hizmet üreten işletmeler ve pazarlama işletmeleridir.
S 9. Mal Üreten işletmeler nedir?
C 9.Genellikle maddi ürün üreten tarım, inşaat, maden, balıkçılık ve sanayi sektörlerinde faaliyet gösteren işletmelerdir. Örneğin; buğday, şeker pancarı, patates gibi ürünleri üreten tarım işletmeleri; baraj, köprü, konut yapımıyla uğraşan inşaat işletmeleri; maden işletmeleri; imalat sanayi işletmeleri (dokuma, metal, g›da vb.) bu gruba girer.
S 10. Hizmetleri mallardan ayıran özellikler nelerdir?
C10. • Hizmetler soyut çıktılardır, • Hizmetlerin üretimi ve tüketimi çoğu zaman aynı anda olur, • Hizmetlerin iadesi yoktur, • Hizmetler dayanıksızdırlar, taşınamazlar ve depo edilemezler, • Hizmetler hizmeti verenden ayrılamaz, mallar gibi mülkiyet konusu olamazlar.
S 11. Pazarlama işletmeleri, nedir?
C 11.Üretilen malları satın alan, depolayan ve satan ya da hizmetleri tüketicilere aktaran işletmelerdir.
S 12. Üretim araçlarının mülkiyetine göre işletmeler kaça ayrılır?
C 12. Özel kesim işletmeleri, kamu kesimi işletmeleri, yabancı sermayeli işletmeler ve karma işletmelerdir
S 13. Gerçek kişi nedir?
C 13, Sağ ve tam doğmak kaydıyla kişinin anne karnına düşmesinden ölümüne kadar olan süreçte hukuken bireyler için kullanılan kavramdır.
S 14. Tüzel kişi, nedir?
C 14. Gerçekte kişilik sahibi olmayan ancak varsayım olarak kişilik sahibi olduğu kabul edilen, belli bir amacı gerçekleştirmek üzere bağımsız bir varlık halinde örgütlenmiş, hak ve fiil ehliyetine sahip kişi ve mal topluluklarıdır.
S 15. Özel işletmeler nedir?
C15. Sermayesinin tamamı veya büyük bir bölümü (% 50’den fazlası) özel (gerçek veya tüzel) kişilere ait olan işletmelerdir.
S 16. Kamu işletmeleri nedir?
C 16. Sermayesinin tamamı veya büyük bir bölümü devlet ya da kamu tüzel kişileri tarafından temin edilerek kurulan ve dolayısıyla mülkiyeti devlete veya devlet kuruluşlarına ait olan işletmelerdir. Örneğin, devletin tüm sermayesine sahip olduğu T.C. Ziraat Bankası bir kamu işletmesidir.
S17. Yabancı Sermayeli işletmeler nedir?
C 17. Üretim araçlarının mülkiyeti başka bir ülkenin gerçek veya tüzel kişisine/ kişilerine ait olan işletmelerdir. Örnek olarak; ToyotaSA, Microsoft, CNNTürk ve Oyak verilebilir
S 18.Karma işletmeler nedir?
C 18.Sermayesinin bir kısmı özel kişi veya kuruluşlar, bir kısmı devlet veya kamu tüzel kişileri tarafından konularak ortaklaşa kurulan işletmelerdir. Örnek olarak; Ereğli Demir Çelik Fabrikaları, Türk Ticaret Bankası, Çukurova Elektrik Türk A.fi.’yi verebiliriz.
S 19.Büyüklüklerine göre işletmeler nedir?
C 19. Mikro ölçekli işletmeler, küçük ölçekli işletmeler, orta ölçekli işletmeler, büyük ölçekli işletmeler ve dev işletmelerdir.
S 20. Büyüklüklerine göre işletmeler sınıflandırılmasında en yaygın biçimde kullanılan işletmeler nelerdir?
C 20• Kuruluş yerinin büyüklüğü, • Binaların ve sosyal tesislerin sayısı, • Sahip olunan sermaye,
• Çalışan personel sayısı, • Belirli bir dönemdeki üretim ve satış hacmi, • Makine ve tezgâhların sayısı, • Belirli bir dönemde harcanan enerji miktarı, • Belirli bir dönemde ödenen ücretler toplamı, • Faaliyet kârı vb.
S 21. Mikro Ölçekli (Cüce) işletmeler nedir?
C 21. On kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hâsılatı ya da mali bilançosu bir milyon Türk Lirasını aşmayan çok küçük ölçekli işletmelerdir. Mikro ölçekli işletmelere cüce işletme denir.
S 21. Küçük Ölçekli işletmeler nedir?
C 21. Elli kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hâsılatı ya da bilançosu beş milyon Türk Lirasını aşmayan işletmelerdir.
S 22. Orta Ölçekli işletmeler nedir?
C 22. iki yüz elli kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hâsılatı ya da mali bilançosu yirmi beş milyon Türk Lirasını aşmayan işletmelerdir. Genellikle, dayanıklı ve dayanıksız tüketim mallarının üretildiği endüstri alanlarında faaliyet gösterirler.
S 23. KOBi nedir?
C 23. Büyüklüklerine göre yapılan sınıflandırmada mikro ölçekli, küçük ölçekli ve orta ölçekli işletme sınıflarına giren işletmelere KOBİ (Küçük ve Orta Büyüklükteki işletmeler) adı verilmektedir. KOBİ’leri tanımlamada en çok kullanılan ölçüt, istihdam edilen işçi sayısıdır.
S 24. Büyük Ölçekli işletmeler nedir?
C 24. İki yüz elli kişiden fazla yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hâsılatı ya da mali bilançosu yirmi beş milyon Türk Lirasını aşan işletmelerdir. Bu tür işletmeler genellikle anonim şirket biçiminde örgütlenmekte ve çimento, petrokimya, lastik, otomobil, enerji, bilişim teknolojileri gibi sektörlerde faaliyet göstermektedirler.
S 25. Dev (Çok Büyük) Ölçekli işletmeler, nedir?
C 25.Çalıştırdıkları kişi sayısı 2000 ve daha fazla olan işletmeleridir
S 26. Üretim Faktörleri, nedir?
C 26. Bir ürünün ortaya çıkabilmesi için gerekli olan unsurlardır: Doğal kaynaklar, sermaye, emek, girişimci.
S 27. Emek Yoğun işletmeler, nedir?
C 27.Üretimde insan faktörünün yo¤un olarak kullanıldığı işletmelerdir. Örnek olarak, tekstil sektöründe ve mobilya imalatında faaliyette bulunan işletmeler gösterilebilir
S 28. Sermaye Yo¤un işletmeler, nedir?
C 28.üretim süreçlerinde yoğun biçimde, gelişmiş üretim teknolojileri kullanan işletmelerdir. Örnek olarak bilgisayar üreten işletmeleri gösterebiliriz.
S 29. TÜKETİCİLERİN TÜRÜNE GÖRE İŞLETMELER nelerdir?
C 29.Tüketiciler (alıcılar), işletmelerin ürettikleri mal ve hizmetleri kullanım amaçlarına göre “en son (nihai) tüketiciler” ve “ara tüketiciler” olmak üzere iki grupta toplanır:
• En son tüketiciler, mal ve hizmetleri kişisel veya ailesel ihtiyaçları için satın alan, kullanan ve bunları bir şekilde tüketen kişilerdir. Bu tüketim sonucu mal veya hizmetin bir kez daha kullanılması söz konusu olmamaktadır.
• Ara tüketiciler ise, en son tüketicilerin ihtiyaçlarını giderecek mal ve hizmetlerin üretiminde kullanmak amacıyla mal ve hizmet sat›n alan kişi ve kuruluşlardır.
S 30. Endüstri malı veya ara mal nedir?
C 30. Başka tüketicilerin ihtiyaçlarını giderici mal ve hizmetlerin üretiminde kullanılmak amacıyla diğer işletmeler tarafından talep edilen mal ve hizmetleri üreten işletmelerdir. Bu tür mallara endüstri malı veya ara mal denmektedir.
S31. Tüketim malı üreten işletmeler nedir?
C 31. Bu grupta, bireyler ve hane halkı tarafından kişisel ihtiyaçlarını karşılamak üzere talep edilen mal ve hizmetleri üreten işletmeler yer almaktadır. Bu işletmelere tüketim malı üreten işletmeler de denmektedir.
S 32. Ülkemizde işletmelerin hukuki yapısını düzenleyen temel kanun nedir?
C 32. Türk Ticaret Kanunu’dur. Bunun yanı sıra Borçlar Kanunu, Kooperatifler Kanunu ve Vergi Kanunları da ülkemizde işletmelerin hukuksal yapılarını belirleyen düzenlemeler arasındadır.
S 33. HUKUKİ YAPILARINA GÖRE işLETMELER nelerdir?
C 33. Özel işletmeler, Kamu işletmeleri ve Yabancı Sermayeli işletmeler olmak üzere üç ana grup altında ele alınmaktadır.
S 34. Özel işletmeler nedir?
C 34. Hukuksal biçimleri Türk Ticaret Kanunu (TTK)’nda belirlenmiştir. bir işletmenin ticari işletme olarak kabul edilebilmesi için, kazanç sağlamayı amaç edinmesi, varlılığını sürekli bir biçimde sürdürme niyetinde olması, kanunda belirtilen esnaf faaliyeti sınırlarını aşması, belirli bir iktisadi büyüklüğe ve öneme sahip olması gerekmektedir. Kanuna göre özel işletmeler hukuki açıdan dört farklı biçimde karşımıza çıkarlar: Tek Kişi işletmeleri, şirketler (Ortaklıklar), Kooperatifler ve Dernek - Vak›f işletmeleri..
S 35. Tek Kişi işletmeleri, nedir?
C 35.Genellikle az sermaye gerektiren, küçük ölçekli, tüzel kişiliği bulunmayan işletmelerdir.
S 36. Şirket (Ortaklık) şeklinde işletmeler nedir?
C 36. Birden fazla gerçek ve/veya tüzel kişinin ortak bir ticari amacı gerçekleştirmek için emek ve sermayelerini bir sözleşme ile bir araya getirmeleriyle kurulan işletmelere şirket (ortaklık) adı verilmektedir. Bir işletmenin şirket olarak kabul edilebilmesi için; iki veya daha fazla kişi tarafından kurulmuş olması, ortak bir amacın bulunması, bir sözleşmeye dayanması ve para, mal ve eme¤in sermaye olarak ortaklığa getirilmiş olması gerekmektedir. Şirket şeklindeki işletmeler Adi şirketler ve Ticari şirketler olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır.
S 37. Adi şirketler nedir?
C 37. Şirket şeklindeki işletmeler genel olarak Türk Ticaret Kanunu’na göre kurulup işletilmelerine karşın, adi şirket şeklindeki işletmelere ilişkin esaslar Borçlar Kanunu’yla düzenlenmiştir. Borçlar Kanunu adi şirketleri, “iki veya daha çok kişinin ortak bir amaca ulaşmak için emek ve mallarını bir anlaşmayla birleştirerek oluşturdukları topluluk” olarak tanımlamaktadır.
S 38. Ticaret şirketleri nedir?
C 38. Kuruluşları ve çalışmaları Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre düzenlenen ve iki veya daha fazla kişinin bir araya gelerek belirli bir konu üzerinde iş yapmak için oluşturdukları ortaklıklar sonucu kurulan şirketlerdir. Bu şirketlerin kuruluş sözleşmesi yazılı olmak zorundadır. Tüzel kişiliğe sahiptirler. Ticaret şirketleri ticaret siciline kaydolmak ve bir ticaret unvan› almak zorundadırlar. İflasa tabidirler. Kendi içinde şahıs şirketleri ve Sermaye şirketleri olmak üzere iki ana gruba ayrılmaktadır.
S 39. Şahıs şirketleri nedir?
C 39. Belirli sayıdaki kişinin ortak ekonomik çıkarları doğrultusunda kurduğu, sermayeleri ve yönetimleri açısından kişilere bağlı olarak örgütlenen ve sorumlulukları ortakların kişisel varlıklarını kapsayan işletmelerdir. şahıs şirketi niteliğindeki işletmeler, Kolektif şirket ve Adi Komandit şirket olmak üzere ikiye ayrılır.
S 40. Kolektif şirket nedir?
C 40 Türk Ticaret Kanunu’nda Kolektif şirket “Ticari bir işletmeyi, bir ticaret unvanı altında işletme amacıyla gerçek kişiler arasında kurulan ve ortaklarından hiçbirisinin sorumluluğu, şirket alacaklılarına karşı sınırlandırılmamış olan şirket” şeklinde tanımlanmıştır. Kolektif şirketlerin kurulabilmesi için ortaklar arasında yazılı bir şirket sözleşmesinin yapılması ve noter tarafından onaylanan sözleşmenin ticaret siciline tescil ettirilmesi zorunludur.
S 41. Adi Komandit şirket nedir?
C 41.Türk Ticaret Kanunu’na göre, “Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurulan, şirket alacaklarına karşı ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu sınırlandırılmamış, diğer ortakların sorumluluğu koydukları kapital (sermaye) ile sınırlandırılmış olan şirket komandit şirkettir.”
S 42. Komandite, nedir?
C 42.Şirketin üçüncü kişilere olan borç ve yükümlülükleri karşısında sınırsız sorumluluğu olan komandit şirket ortağıdır.
S 43. Komanditer, nedir?
C 43. Şirketin üçüncü kişilere olan borç ve yükümlülükleri karşısında sorumluluğu taahhüt ettiği sermaye miktarıyla sınırlı olan komandit şirket ortağıdır.
S 43. Sermaye şirketleri nedir?
C 43.Bir araya gelen ortaklar ve bunlar›n getirdikleri katılma paylarından meydana gelen, ortaklığı kuran kişilerden ziyade ortaklık sonucu oluşan tüzel kişiliğin ön planda olduğu şirketlerdir. Bu işletmeler Anonim şirket, Limitet şirket ve Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit şirket olmak üzere üçe ayrılmaktadır.
S 44. Anonim şirket nedir?
C 44.Anonim şirket, ticari bir unvana sahip, ana sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan ve işletme borçlarından dolayı ortakların yalnızca koydukları sermaye tutarı kadar sorumlu oldukları bir ortaklık türüdür. Anonim şirketin organları Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Müdürler ve Denetçilerdir. şirket yönetimi ve denetimi bu organlar aracılığıyla gerçekleştirilir. Genel kurul anonim şirketin en üst düzey idare ve karar organıdır. Genel kurulda her pay sahibinin oy hakkı bulunmaktadır ve “sermayeye göre yönetime katılma” ilkesi geçerlidir. Anonim şirket sermayesi, hisse senedi adı verilen menkul kıymetler şeklinde paylara bölünmüştür. Ortak sayısı 250’yi geçmeyen veya hisse senetleri halka arz edilmemiş olanlarına Aile Anonim şirketi (Halka Açık Olmayan Anonim şirket), hisse senetleri halka arz edilmiş olan veya ortak sayısı 250’yi geçmiş olanlarına Halka Açık Anonim şirket adı verilmektedir.
S 45. Ani Kuruluş, nedir?
C 45.Şirketin, sermayesinin tamamının kurucu ortaklar tarafından taahhüt edilerek kurulmasıdır.
S 46. Tedrici Kuruluş nedir?
C 46.Şirketin, payların bir kişinin kurucular tarafından taahhüt olunması, geri kalan paylar için de halka başvurulması yoluyla kurulmasıdır.
S 47. Limited şirket nedir?
C 47.Türk Ticaret Kanunu’na göre; “iki veya daha fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından, bir ticaret unvanı altında kurulan, ortakların sorumluluğu koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlı ve esas sermayesi muayyen (belirli) olan şirketlere limited şirket denir. Özellikle esnek bir yapı gerektiren, sınırlı ve geçici işlerde kullanılan bir hukuksal biçimdir. Bankacılık, Sigortacılık ve Borsa Bankacılığı gibi faaliyetlerle uğraşmak üzere kurulamazlar.
S 48. Kooperatifler nedir?
C 48.Kooperatifler, belirli bir ekonomik faaliyette bulunmak üzere kurulan, işletilen, ortak olunabilen ve kârı ortak üyelerce paylaşılan gönüllü kuruluşlardır. Kooperatifler faaliyet alanları bakımından; üretim kooperatifleri, tüketim kooperatifleri ve kredi kooperatifleri olmak üzere üç ana gruba ayrılırlar.
S 50. Kooperatif nedir?
C 50. Kooperatifler Kanunu’na göre, “Tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarını işgücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklara kooperatif denir.
S 51. Herhangi bir kuruluşu kooperatif olarak nitelendirebilmek için, uluslararası düzeyde kabul edilmiş belirli ilkeler nelerdir?
C 51. • Açık Ortaklık (Serbest Katılım) ilkesi • Demokratik Yönetim ilkesi • Sermayeye Sınırlı Faiz Verilmesi ilkesi • Risturn Verilmesi (işletme Fazlalarının Oranlı Dağıtımı) ilkesi • Kooperatifler Arası işbirliği ilkesi
• Kooperatifçilik Eğitiminin Geliştirilmesi ilkesi
S 52. Risturn: nedir?
C 52. Kelime anlamı “geri verme”dir. “Mali avantaj” olarak da adlandırılır. Kooperatiflerin, faaliyetler sonucu doğan gelir gider fazlasını yılsonunda, kooperatif ile görülmüş iş temeline göre üyelerine paylaştırması amacı ile yapmış olduğu ödemeleri ifade eder.
S 53.Dernek nedir?
C 53. Kazanç paylaşma dışında, kanunlarla yasaklanmamış belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, en az yedi gerçek veya tüzel kişinin, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kişi toplulukları” olarak yapılmıştır. Gerçek veya tüzel kişiler, önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir.
S 54.Vakıf nedir?
C 54. Vakıflar genel olarak kişilerin, belirli bir hizmetin yerine getirilmesi ya da başkalarının yararlanması için malını ya da parasını bağışlayarak oluşturduğu kuruluşlardır. Türk Medeni Kanunu’nda vakfın tanımı; “gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve hakları, belirli ve sürekli bir amaca yönlendirmeleriyle oluşan tüzel kişiliğe sahip mal toplulukları” olarak yapılmıştır. Buna göre, vakfı oluşturan en önemli unsurlar bir mal varlığının bulunması ve mal varlığının kullanılacağı amaçtır. Gerçek ya da tüzel kişiler vakıf kurabilirler. Bütün vakıfların denetimi Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilir.
S 55. Kamu işletmeleri nedir?
C 55.Sermayesinin tamamı veya %51’inden fazlası kamu tüzel kişilerine ait olan işletmelerdir. Kâr amacı gütmeyen bu işletmeler; topluma hizmet sunmak, kamu kurumlarına gelir sağlamak, istihdama katkıda bulunmak ve ülkenin ekonomik kalkınmasına hız kazandırmak gibi amaçlarla kurulurlar
S 56. Ülkemizdeki kamu işletmelerini aşağıdaki şekilde sınıflandırarak incelemek mümkündür bunlar nelerdir?
C 56• Genel bütçeye dâhil işletmeler • Katma bütçeli yönetim işletmeleri • Özerk bütçeli devlet işletmeleri • Yerel yönetim işletmeleri • Kamu iktisadi teşebbüsleri.
S 57. Genel Bütçe, nedir?
C57 Devletin yıllık gelir ve gider kalemlerinin tümünü kapsayan bütçedir. Genel bütçeye dâhil işletmeler kendi içinde, Döner Sermayeli işletmeler ve Döner Sermayesiz işletmeler olmak üzere ikiye ayrılırlar. Döner sermayeli işletmeler; genel bütçeye bağlı kamu kuruluşlarının kamu hizmetlerini yerine getirirken aynı zamanda kazanç sağlamak, yatırım yapmak ve kaynak üretmek için sağlık, sanayi, ticaret ve benzeri alanlarda faaliyette bulunabilmeleri amacıyla, devletin genel bütçesinden ayrılan sermaye ile genel bütçeye bağlı daireler tarafından kurulan ve tüzel kişiliği bulunmayan kamu kuruluşlarıdır. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Mesleki ve Teknik Eğitim Okulları, Maliye Bakanlığı’na bağlı Darphane ve Damga Matbaası, Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı tarımsal işletmeler, Sağlık Bakanlığı’na bağlı devlet hastaneleri, Üniversiteler bu tür kuruluşlara örnek olarak gösterilebilir.
S 58.Katma Bütçe nedir?
C 8.Giderlerini kendi sagadıkları gelirler (özel gelirler) ve genel bütçe ödenekleriyle karşılayan ve genel bütçe dışında yönetilen kamu kuruluşlarının bütçeleridir. Bu tür yapılara örnek olarak; Devlet Üretme Çiftlikleri, Tekel’e baglı sigara ve içki fabrikaları, Petrol işleri Genel Müdürlügü’ne baglı işletmeler, Milli E¤itim Bakanlıgı’na baglı Devlet Kitapları Basımevi, Orman Genel Müdürlügü’ne baglı işletmeler gösterilebilir. Bu işletmeler, 2006 yılında yürürlüge giren 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi Yasası ” ile birlikte özel bütçeli idareler haline dönüştürülerek kaldırılmıştır.
S 59. Özerk Bütçeli Devlet işletmeler nedir? C 59.Özerk bütçeli idarelere ait işletmeler, özel kanunlarla kurulup işletilen, özerk yapıda ve tüzel kişilige sahip işletmelerdir. Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu’nun denetimine tabi olan özerk bütçeli kuruluşlara örnek olarak Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırmalar Kurumu (TÜBiTAK), Yüksek ihtisas ve Araştırma Hastanesi, Sosyal Sigortalar Kurumu, iller Bankası, Milli Piyango idaresi Genel Müdürlügü verilebilir.
S 60. Yerel Yönetim işlletmeler nedir? C 60 Mahalli idare işletmeleri de denilen bu kuruluşlar; il özel idaresi, belediyeler ve köyler gibi yerel yönetim kurumlarının kendilerinden beklenen hizmetleri yerine getirebilmek için ihtiyaç duyduklar› geliri elde etmek amacıyla kurdukları işletmelerdir. Yerel yönetim işletmeleri genellikle, kamu hizmeti ve belediye hizmeti görmek üzere yerel yöneticilerin kararıyla kurulurlar.
S 61. Kamu iktisadi Teşebbüsleri nedir? C 61.Kamu fonlarını kullanarak iktisadi alanda ticari esaslara göre mal ve hizmet üretmek üzere kurulmuş, sermayesinin tamam› ya da yüzde elliden fazlası devlete veya diger kamu kuruluşlarına ait olan, tüzel kişilige sahip teşebbüslere Kamu iktisadi Teşebbüsü (KiT) denilmektedir.
S 62. İktisadi Devlet Teşekkülleri nedir? C 62Sermayelerinin tamamı devlete ait olan, iktisadi alanda ticari esaslara göre faaliyet göstermek üzere kurulan Kamu iktisadi Teşebbüsleridir. Kâr elde etme, sermaye birikimine yardımcı olma ve yatırım kaynagı yaratma amacı güden iktisadi Devlet Teşekkülleri (iDT) Bakanlar Kurulu kararıyla kurulurlar ve TBMM adına Yüksek Denetleme Kurulu tarafından denetlenirler. Ülkemizde faaliyet gösteren bazı iktisadi Devlet Teşekkülleri şunlardır: T.C. Ziraat Bankası, Devlet Malzeme Ofisi, Toprak Mahsulleri Ofisi, Türkiye Halk Bankası, Türkiye Kalkınma Bankası, Türkiye Taş kömürü Kurumu, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklıgı.
S 63. Kamu iktisadi Kuruluşları nedir? C 63.Sermayesinin tamamı devlete ait olan, tekel niteligindeki mallar ile temel malları ve hizmetleri üretmek amacıyla Bakanlar Kurulu kararıyla kurulan kamu iktisadi teşebbüsleridir. Ülkemizde faaliyette bulunmakta olan Kamu iktisadi Kuruluşlarından bazıları şunlardır: Türkiye Elektrik Kurumu, Devlet Hava Meydanları işletmeleri, T.C. Devlet Demiryolları işletmeleri, T.C. Posta Telefon ve Telgraf işletmesi, Tekel işletmeleri.
S 64. Müesseseler nedir? C 64.Sermayesinin tamamı bir iktisadi Devlet Teşekkülüne veya Kamu iktisadi Kuruluşuna ait olan ve baglı bulundugu teşebbüsün yönetim kurulu kararı ile kurulan işletmelerdir.
S 65. Baglı Ortaklıklar nedir? C65 Sermayesinin yüzde elliden fazlası bir iktisadi Devlet Teşekkülüne veya Kamu iktisadi Kuruluşuna ait olan işletme veya işletmeler toplulugundan oluşan anonim şirketlerdir.
S 66. İştirakler nedir? C66 İktisadi Devlet Teşekküllerinin, Kamu iktisadi Kuruluşlarının veya baglı ortaklıklarının sermayelerinin en az yüzde on beşine en fazla yüzde ellisine sahip oldukları anonim şirketlerdir.
S 67. Türkiye’de yabancı gerçek ve tüzel kişilerin tek başlarına ya da yerli sermaye ile birlikte kurabildikleri işletmeler, kuruluşlarında hukuki temel olarak alınan kanunlara göre kaça ayrılır? C 67. Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanununa, Dogrudan Yabancı Yatırımlar Kanununa, Petrol Kanununa, Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanununa ve Uluslararası Anlaşmalara göre kurulan işletmeler olmak üzere 5 grupta toplanmışlard›r.
S 68. Farklı ulusal kökenlere sahip işletme türleri nelerdir? C 68. Bu baglamda işletmeler; ulusal, uluslararası, çok uluslu ve küresel işletmeler olmak üzere dört gruba ayrılmıştır.
S 69. Çok uluslu işletmelerin sahip oldukları karakteristik özellikler nelerdir? C 69. • Sermaye payları ve faaliyetleri iki veya daha fazla ülkeye dagılmıştır.. • Ev sahibi ülkenin yasaları elverdigi ölçüde ülke dışında mülkiyet edinirler. • Tepe yönetimleri çogu zaman farklı milliyetlere sahip kişilerden oluşur. • Üretim çok say›da yabancı ülkede birden yapılır ve bunların toplamı ana ülkedeki üretimden daha fazladır. •Her ülkedeki birim belli bir bagımsızlık içinde çalışır ancak ana şirkete ve birbirlerine ortak mülkiyet ve ortak stratejilerle baglıdırlar. • Temel amaçları; pazarlarını genişletip satış hacimlerini artırarak, taşıma giderlerini azaltarak, başka ülkelerin elinde bulunan ucuz hammadde ve işgücünden yararlanarak gelir ve kârlarını artırmaktır.
S 70. Bilinen ilk çok uluslu işletme nezaman kurulmuştur? C 70. 1929 yılında Hollanda menşeli Unie Margarinadlı bir firma ile ingiliz menşeli Lever Brothers adlı şirketin birleşmesiyle oluşan Unilever firmasıdır. Yine Hollanda ve ingiltere ortaklıgıyla kurulmuş olan Shell de bir başka çok uluslu işletmedir. Diger çok uluslu işletme örnekleri arasında IBM, Phi- lips, Mobil, General Electric, Sony, Ford, firmaları verilebilir.
S 71. Küresel işletmeler nedir? C 71.Faaliyetlerini dünya genelinde yürüten, en ileri teknolojileri kullanan ve uyguladıkları ürün, fiyat politikalarıyla dünya genelinde etkili olan işletmelerdir.